Στις διαβουλεύσεις μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας, έχει ανοίξει ένας νέος ορίζοντας τριών μηνών, που αφορά τόσο τα κοινά σημεία όσο και τις υπαρκτές διαφωνίες που υπάρχουν μεταξύ των δύο χωρών. Για να καλυφθεί το χάσμα θέσεων που παρατηρείται, απαιτούνται περισσότερες ενέργειες από τη διατήρηση της τρέχουσας ηρεμίας στις ελληνοτουρκικές σχέσεις.
Η ελληνική πλευρά παρακολουθεί στενά τις αναφορές του Ερντογάν στο διεθνές δίκαιο.
Η επόμενη συνάντηση κορυφής στην Άγκυρα, προγραμματισμένη για τον Ιανουάριο, θα είναι καθοριστική για τις προοπτικές του ελληνοτουρκικού διαλόγου. Αυτή θα είναι η έβδομη συνάντηση από το καλοκαίρι του 2023, όταν οι Κυριάκος Μητσοτάκης και Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν συμφώνησαν να διεξάγουν τακτικές συναντήσεις. Παράλληλα, θα συνεδριάσει και το Ανώτατο Συμβούλιο Συνεργασίας (ΑΣΣ).
Κατά τη διάρκεια αυτής της συνάντησης, θα φανεί εάν θα έχουν διαμορφωθεί οι «πρόσφορες συνθήκες» για να προχωρήσουν οι δύο πλευρές σε βαθύτερες συζητήσεις, εστιάζοντας στην ουσία της μοναδικής διαφοράς που αναγνωρίζει η Αθήνα: την οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας και της ΑΟΖ στο Αιγαίο και στην Ανατολική Μεσόγειο.
Το μήνυμα του Μητσοτάκη
Στην ομιλία του στη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ, δύο ημέρες μετά τη σύντομη συνάντησή του με τον Ερντογάν, ο πρωθυπουργός έστειλε ένα μήνυμα για «παράθυρο ευκαιρίας», εκφράζοντας τις προσδοκίες της Αθήνας. Ακολούθησε το σήμα που είχε στείλει ο Τούρκος πρόεδρος, αναφερόμενος στις θαλάσσιες ζώνες πριν από τη συνάντησή τους. «Πρέπει να είμαστε αρκετά τολμηροί και σοφοί για να εκμεταλλευτούμε αυτή την ευκαιρία», τόνισε ο Μητσοτάκης, επισημαίνοντας ότι η προσπάθεια απαιτεί «συνεπή προσέγγιση».
Η ελληνική πλευρά επιμένει να διατηρεί τις αναφορές του Ερντογάν στο διεθνές δίκαιο, αποκλείοντας οποιοδήποτε θέμα εθνικής κυριαρχίας από το διάλογο. Ωστόσο, οι τουρκικές θέσεις περιλάμβαναν και άλλες παραμέτρους, όπως η ελευθερία του εμπορίου και της ναυσιπλοΐας, καθώς και τον «ρόλο-κλειδί» της Τουρκίας στην Ανατολική Μεσόγειο, λόγω της μεγάλης ακτογραμμής της.
Ο Μητσοτάκης υπογράμμισε ότι οι δίαυλοι επικοινωνίας παραμένουν ανοιχτοί «ώστε να αποκλιμακώσουμε κάθε ένταση που μπορεί να προκύψει» και, παρά το γεγονός ότι η διαφορά δεν έχει επιλυθεί εδώ και 40 χρόνια, «αυτό δεν σημαίνει ότι είναι αναπόφευκτο να παραμείνει άλυτη».
Η προσοχή τώρα εστιάζεται στις επερχόμενες συζητήσεις, κυρίως στη συνάντηση του Γιώργου Γεραπετρίτη με τον Χακάν Φιντάν στην Αθήνα, πιθανότατα τον Νοέμβριο. Οι υπουργοί Εξωτερικών θα προετοιμάσουν την ατζέντα του ΑΣΣ και θα αξιολογήσουν αν υπάρχει ένα προκαταρκτικό επίπεδο κατανόησης σχετικά με τις θαλάσσιες ζώνες.
Άμεσες εξελίξεις αναμένονται και στο Μεταναστευτικό, καθώς η κατάσταση στον Λίβανο ανησυχεί την Αθήνα, με τις ροές προς το Νότιο Αιγαίο και την Κρήτη να προκαλούν προβληματισμό. Έχουν ήδη ανοίξει κανάλια επικοινωνίας μεταξύ των υπουργών Μετανάστευσης Νίκου Παπαγιωτόπουλου και Εσωτερικών Αλί Γερλίκαγια, με στόχο να υπάρξει συνάντηση συντονισμού το συντομότερο δυνατό.
Όσον αφορά το Κυπριακό, η Αθήνα παραμένει σε συντονισμό με τη Λευκωσία, επιμένοντας ότι «η λύση δύο κρατών δεν μπορεί και δεν θα γίνει αποδεκτή», όπως δήλωσε ο Μητσοτάκης στον ΟΗΕ. Παρά την επαναδιατύπωση της αδιάλλακτης θέσης του Ερντογάν για τη διχοτόμηση, η Αθήνα ελπίζει ότι οι ενέργειες του γ.γ. του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες θα οδηγήσουν σε ένα νέο τραπέζι διαλόγου.
