Ανώτατες διπλωματικές πηγές εκτιμούν θετικά την ομιλία του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν στη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ, όπου τόνισε την ανάγκη οριοθέτησης των θαλασσίων δικαιοδοσιών στο Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο, «σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο, την ελευθερία και την ασφάλεια της ναυσιπλοΐας και του θαλάσσιου εμπορίου». Αυτή η δήλωση θεωρείται ενθαρρυντική για την αναζήτηση λύσεων στο ζήτημα της Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης και της υφαλοκρηπίδας μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας, το οποίο έχει προκαλέσει εντάσεις και κρίσεις στο παρελθόν.
Η συνάντηση Μητσοτάκη – Ερντογάν
Η ελληνική πλευρά εστιάζει στη θετική ατμόσφαιρα που επικράτησε κατά τη συνάντηση του Κυριάκου Μητσοτάκη με τον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, η οποία πραγματοποιήθηκε στο περιθώριο της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ στη Νέα Υόρκη. Μετά τη συνάντηση, ο Γιώργος Γεραπετρίτης δήλωσε ότι οι δύο ηγέτες ανέθεσαν στους υπουργούς Εξωτερικών να εξετάσουν τις συνθήκες για την έναρξη συζητήσεων σχετικά με την οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας και της ΑΟΖ. Υπογράμμισε την ανάγκη για σχέσεις κατανόησης και καλής γειτονίας, ιδίως σε μια περιοχή που πλήττεται από γεωπολιτικούς κινδύνους.
Προοπτικές διαλόγου
Σύμφωνα με αρμόδιες πηγές, οι Γεραπετρίτης και Φιντάν θα κληθούν να αξιολογήσουν αν υπάρχουν οι απαραίτητες προϋποθέσεις για να ξεκινήσει ο διάλογος σχετικά με την ΑΟΖ και την υφαλοκρηπίδα, μέχρι το Ανώτατο Συμβούλιο Συνεργασίας που θα διεξαχθεί τον Ιανουάριο στην Άγκυρα. Αυτό θα εξαρτηθεί από την πολιτική βούληση των δύο πλευρών να κάνουν τους αναγκαίους συμβιβασμούς και να εγκαταλείψουν ακραίες αξιώσεις.
Το παράθυρο ευκαιρίας
Ο Γεραπετρίτης έχει επισημάνει επανειλημμένα την ύπαρξη ενός «ιστορικού παραθύρου ευκαιρίας» για την έναρξη διαλόγου με την Τουρκία, προκειμένου να επιλυθούν οι διαφορές. Ωστόσο, αυτό προϋποθέτει την αποφυγή μαξιμαλιστικών θέσεων που δεν μπορεί να αποδεχθεί η Ελλάδα, όπως η «Γαλάζια Πατρίδα». Η απόφαση για το αν οι δύο πλευρές θα προχωρήσουν σε ουσιαστικό διάλογο θα εξαρτηθεί από πολλούς παράγοντες.
Εκκρεμότητες και προκλήσεις
Η διαρκής αδυναμία της ελληνικής και της τουρκικής διπλωματίας να προχωρήσουν σε έναν ουσιαστικό διάλογο έχει οδηγήσει σε μια κατάσταση στασιμότητας. Οι διπλωμάτες επισημαίνουν ότι τα «ήρεμα νερά» έχουν διαφορετική σημασία για κάθε χώρα. Για την Ελλάδα, αυτά περιλαμβάνουν την αποφυγή κρίσεων και παραβιάσεων, ενώ για την Τουρκία σημαίνουν ότι η Ελλάδα δεν θα προχωρήσει σε καμία κίνηση που θα μπορούσε να θεωρηθεί ως άσκηση κυριαρχικών δικαιωμάτων.
Η Κύπρος και οι διαφορές
Στη συνάντηση Μητσοτάκη – Ερντογάν, τέθηκε και το Κυπριακό, όπου οι δύο πλευρές παρουσίασαν διαφορετικές θέσεις. Η Ελλάδα επιμένει στη λύση της διζωνικής δικοινοτικής ομοσπονδίας, ενώ η Τουρκία διατηρεί τη σκληρή της γραμμή υπέρ της αναγνώρισης του ψευδοκράτους. Ο Κυριάκος Μητσοτάκης τόνισε την ανάγκη για μια τριμερή συνάντηση με τον Γκουτέρες και τον Χριστοδουλίδη, προκειμένου να προχωρήσουν οι διαδικασίες.
Η απειλή της μη λύσης
Η διαρκής απουσία λύσεων στα προβλήματα που προκαλούν εντάσεις, όπως η υφαλοκρηπίδα και η ΑΟΖ, συνεχίζει να αποτελεί απειλή για την περιοχή. Ο Γεραπετρίτης παραδέχθηκε ότι, όσο δεν υπάρχουν λύσεις, η απειλή κρίσης θα παραμένει πάντα παρούσα. Η Τουρκία έχει ξεκαθαρίσει ότι δεν προτίθεται να προχωρήσει σε επιθετικές ενέργειες, εκτός αν υπάρξουν κινήσεις από την ελληνική πλευρά, όπως η υπογραφή του EastMed.
