Μετά την ολοκλήρωση του πράσινου debate και καθώς το ΠΑΣΟΚ προετοιμάζεται για τις εσωκομματικές του εκλογές, προκύπτουν αρκετά ερωτήματα για την επόμενη ημέρα. Αυτά δεν περιορίζονται μόνο στο κρίσιμο θέμα των συνεργασιών, αλλά επεκτείνονται σε πολλές πτυχές της πολιτικής στρατηγικής του κόμματος.
Η επιτυχία οποιασδήποτε συνεργασίας απαιτεί όχι μόνο πολιτική βούληση, αλλά και σαφείς προγραμματικές θέσεις, κόκκινες γραμμές και μέτρα οικοδόμησης εμπιστοσύνης με πιθανούς συμμάχους. Σε αυτό το πλαίσιο, το ΠΑΣΟΚ δεν μπορεί να κατηγορηθεί ότι δεν έχει πρόγραμμα, όπως σωστά επισήμανε ο Νίκος Ανδρουλάκης. Το κόμμα παρουσίασε ένα συνολικό κυβερνητικό πρόγραμμα, αν και αυτό δεν φάνηκε να καλύπτει όλες τις απόψεις, όπως φάνηκε από τις διαφωνίες που εκφράστηκαν κατά τη διάρκεια του debate.
Οι θεματικές ενότητες που συζητήθηκαν ανέδειξαν όχι μόνο τα σημεία συμφωνίας αλλά και τις αντιφάσεις και τις αποστάσεις που χωρίζουν τις διάφορες πτέρυγες του ΠΑΣΟΚ. Έτσι, η επιτυχία του debate μπορεί να αποδοθεί στο σύνολο του κόμματος, το οποίο καλείται παράλληλα να αντιμετωπίσει τις ιδεολογικές του αντιφάσεις.
Η σύγχρονη ταυτότητα της σοσιαλδημοκρατίας
Στο ερώτημα ποια θα πρέπει να είναι η σύγχρονη ταυτότητα της σοσιαλδημοκρατίας, οι υποψήφιοι πρόεδροι του ΠΑΣΟΚ προσέφεραν διαφορετικές απαντήσεις. Θέματα όπως η εξωτερική πολιτική, οι ιδιωτικοποιήσεις και η φορολογία αναδείχθηκαν ως κεντρικά πεδία, όπου καταγράφηκαν διαφορετικές προσεγγίσεις και συχνά θολές απαντήσεις.
Το «πατριωτικό» ΠΑΣΟΚ
Στο debate, οι Χάρης Δούκας και Μιχάλης Κατρίνης επανέφεραν το αφήγημα του «πατριωτικού ΠΑΣΟΚ». Ο Δούκας τόνισε την ανάγκη να αναδειχθεί το ζήτημα της Κάσου, εκφράζοντας την άποψη ότι η στάση του Νίκου Ανδρουλάκη ήταν χλιαρή. Αντίθετα, ο Παύλος Γερουλάνος προκάλεσε τον Δούκα, ρωτώντας τι θα συμβεί αν η Ελλάδα χάσει στη Χάγη σχετικά με την ΑΟΖ του Καστελόριζου, με τον Δούκα να απαντά αισιόδοξα.
Επιπλέον, υπήρξε έντονη συζήτηση σχετικά με το ΒΕΤΟ στην Ευρωπαϊκή Ένωση, με τον Ανδρουλάκη να δέχεται κριτική από τους αντιπάλους του. Οι διαφωνίες και οι προτάσεις για τη διαχείριση των ελληνοτουρκικών σχέσεων αναδείχθηκαν, με τον Μιχάλη Κατρίνη να αναφέρεται σε «Κράτος Σκοπίων» όσον αφορά τη Βόρεια Μακεδονία.
Η εκπαίδευση ως «αγκάθι»
Στο θέμα της εκπαίδευσης, όλοι οι υποψήφιοι συμφώνησαν στην αναθεώρηση του άρθρου 16 για την ίδρυση ιδιωτικών πανεπιστημίων. Οι απόψεις της Άννας Διαμαντοπούλου φαίνεται να συμπίπτουν με αυτές της ΝΔ, ενώ ο Χάρης Δούκας υποστήριξε την αναθεώρηση αλλά και την ανάγκη προστασίας των δημοσίων πανεπιστημίων.
Ωστόσο, το ερώτημα παραμένει: πώς θα απαντούσαν οι υποψήφιοι αν βρίσκονταν σε διάλογο με ακαδημαϊκούς που υποστηρίζουν ότι η ιδιωτική πρωτοβουλία υποβαθμίζει τα δημόσια πανεπιστήμια;
Ο ρόλος του ΠΑΣΟΚ ως αντίπαλος πόλος
Συνολικά, υπάρχει ομοφωνία στο ΠΑΣΟΚ ότι πρέπει να αποτελέσει τον αντίπαλο πόλο απέναντι στη ΝΔ. Υποψήφιοι όπως η Άννα Διαμαντοπούλου εξέφρασαν την επιφυλακτικότητα τους για συνεργασίες με κόμματα αριστερότερα του ΠΑΣΟΚ, αναφέροντας χαρακτηριστικά την περίπτωση του ΣΥΡΙΖΑ.
Ο Νίκος Ανδρουλάκης υποστήριξε τη στρατηγική της «πολιτικής αυτονομίας», ενώ έθεσε στο τραπέζι ζητήματα όπως οι αρμοδιότητες του Προέδρου της Δημοκρατίας, αναδεικνύοντας την ανάγκη για θεσμικά αντίβαρα απέναντι σε έναν ισχυρό πρωθυπουργό. Αυτή η συζήτηση είναι άμεσα συνδεδεμένη με τη Συνταγματική Αναθεώρηση, που απαιτεί συνεργασίες.
Τι σημαίνει, λοιπόν, ένα ισχυρό ΠΑΣΟΚ για το μέλλον; Με τις δημοσκοπικές τάσεις να δείχνουν άνοδο, η θέση του ως αξιωματική αντιπολίτευση φαίνεται εφικτή, ειδικά αν ληφθούν υπόψη οι εξελίξεις στον ΣΥΡΙΖΑ. Ωστόσο, η κυβερνησιμότητα με ποσοστά κάτω του 15% παραμένει αμφίβολη, καθιστώντας τις συνεργασίες μονόδρομο.
