Εισαγωγή
Ο Αλέξης Τσίπρας, πρώην πρωθυπουργός της Ελλάδας, εστίασε σε τέσσερα σημαντικά θέματα που σχετίζονται με την εξωτερική πολιτική κατά την παρέμβασή του στο Συνέδριο του Βήματος με θέμα «Μεταπολίτευση 1974-2024: 50 Χρόνια Ελληνική Εξωτερική Πολιτική». Αναφέρθηκε σε τρεις μεγάλες πληγές που έχουν επηρεάσει τη χώρα από την αρχή της Μεταπολίτευσης, καθώς και σε σημαντικές στιγμές που προσπάθησαν να τις επουλώσουν.
Οι πληγές της Μεταπολίτευσης
Ο Τσίπρας περιέγραψε την είσοδο της Ελλάδας στη Μεταπολίτευση ως μια περίοδο που συνοδεύεται από τρεις μεγάλες πληγές: την εξάρτηση της χώρας από τις ΗΠΑ, την τραγωδία της Κύπρου και τις προκλήσεις από την Τουρκία στο Αιγαίο. Επίσης, σημείωσε ότι μια τέταρτη πληγή προήλθε με το τέλος του Ψυχρού Πολέμου και τη διάλυση της Γιουγκοσλαβίας, που δημιούργησε αλυτρωτικές διαθέσεις από το νέο κράτος της Βόρειας Μακεδονίας.
«Βγαίνοντας από τη δικτατορία, κουβαλούσαμε την πληγή της εξάρτησης στην εξωτερική μας πολιτική και τη θλίψη της Κύπρου, η οποία συνεχίζει να επηρεάζει τον ελληνισμό», δήλωσε ο Τσίπρας. Επιπλέον, τόνισε ότι οι ελληνοτουρκικές σχέσεις έχουν επιδεινωθεί από την αναθεωρητική στάση της Τουρκίας, η οποία εκδηλώθηκε πριν από την πτώση της δικτατορίας και συνεχίζεται μέχρι σήμερα.
Η πληγή του Ψυχρού Πολέμου
Η τέταρτη πληγή, όπως ανέφερε ο Τσίπρας, σχετίζεται με τη διάλυση της Γιουγκοσλαβίας και τις αλυτρωτικές διεκδικήσεις της Βόρειας Μακεδονίας για το όνομα «Μακεδονία». Αυτή η κατάσταση έχει δημιουργήσει ένα μόνιμο βάρος στην εξωτερική πολιτική της Ελλάδας για 27 χρόνια, καθώς πολλές χώρες αναγνώρισαν το νέο κράτος με το συνταγματικό του όνομα.
Σημαντικές στιγμές στην εξωτερική πολιτική
Παρά τις πληγές, ο Τσίπρας ανέφερε ότι υπήρξαν και σημαντικές στιγμές στην ελληνική εξωτερική πολιτική τα τελευταία 50 χρόνια. Αυτές περιλαμβάνουν την ένταξη της Ελλάδας στην ΕΟΚ, την ένταξη της Κύπρου στην ΕΕ και τη Συμφωνία των Πρεσπών. Αυτές οι προσπάθειες, αν και δεν έκλεισαν τις πληγές, συνέβαλαν στην επουλωτική διαδικασία τους.
Ο πρώην πρωθυπουργός τόνισε την ανάγκη για στρατηγικές σχέσεις με τη Βόρεια Μακεδονία και την προώθηση μιας δίκαιης λύσης στο Κυπριακό. Υπογράμμισε επίσης ότι η αντιμετώπιση των τουρκικών διεκδικήσεων παραμένει ανοιχτή πληγή, η οποία θα είναι αντικείμενο συζήτησης για τις επόμενες δεκαετίες.
Η τοξικότητα στην πολιτική
Αναφερόμενος στην τοξικότητα που χαρακτηρίζει τον δημόσιο διάλογο, ο Τσίπρας τόνισε ότι οι πολιτικές αντιπαραθέσεις δεν πρέπει να οδηγούν σε κατηγορίες περί εθνικής προδοσίας. Υπογράμμισε ότι οι διαφορετικές στρατηγικές δεν σημαίνουν ότι κάποιος είναι λιγότερο πατριώτης από τον άλλον.
Το τρίγωνο αποσταθεροποίησης
Ο Τσίπρας τόνισε ότι η Ελλάδα βρίσκεται σε ένα τρίγωνο αποσταθεροποίησης που περιλαμβάνει τη Λιβύη, τη Συρία και την Ουκρανία. Ανέφερε ότι η χώρα πρέπει να επιλέξει αν θα παραμείνει πυλώνας ειρήνης ή αν θα γίνει προκεχωρημένο φυλάκιο της Δύσης, προκειμένου να εξασφαλίσει την υποστήριξη των συμμάχων της.
Προσεγγίσεις στα ελληνοτουρκικά
Σχετικά με τα ελληνοτουρκικά, ο Τσίπρας παρουσίασε τρεις στρατηγικές προσεγγίσεις: την αναβλητικότητα, την αποδοχή απαράδεκτων υποχωρήσεων και την ανάγκη για μια στρατηγική «έντιμης συμφωνίας» για την οριοθέτηση ΑΟΖ/υφαλοκρηπίδας. Υπογράμμισε τη σημασία του καθορισμού των χωρικών υδάτων πριν από την οριοθέτηση, προκειμένου να ασκηθούν πιέσεις στην Τουρκία.
Συμπέρασμα
Ο Τσίπρας κατέληξε ότι είναι απαραίτητο να υπάρχει μια ενεργητική πολυδιάστατη εξωτερική πολιτική, που να επενδύει στον ρόλο της Ελλάδας ως πυλώνα ειρήνης και σταθερότητας στην περιοχή.
