«Ένας είναι ο Πυθαγόρας…»
Ο Πυθαγόρας Παπασταματίου γεννήθηκε στο Αγρίνιο στις 12 Απριλίου 1930. Η μητέρα του ήταν δασκάλα και ο πατέρας του, έφεδρος αξιωματικός, γνώρισε τη μητέρα του κατά τη διάρκεια του πολέμου στη Μικρά Ασία. Μετά την καταστροφή της Σμύρνης, εγκαταστάθηκαν στο Αγρίνιο και άρχισαν να χτίζουν τη ζωή τους.
Όταν ο Πυθαγόρας ήταν μόλις 10 ετών, η σκιά του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου έπεσε βαριά πάνω από την Ελλάδα. Ένα μήνα πριν από την Ιταλική επίθεση, εγγράφηκε στο οκτατάξιο Γυμνάσιο αρρένων στο Αγρίνιο. Κατά τη διάρκεια του πολέμου, τα αδέλφια του εντάχθηκαν στον ΕΛΑΣ και εκείνος φιλοξενήθηκε για λίγο σε συγγενικό σπίτι σε ένα χωριό της Μακρυνείας. Αργότερα, συμμετείχε στην ΕΠΟΝ.
Μετά την απελευθέρωση, ο Πυθαγόρας επέστρεψε στο σχολείο, όπου το ταλέντο του στην υποκριτική ξεχώρισε. Σε μια παράσταση για την επέτειο της 25ης Μαρτίου, ερμήνευσε τον Παπαφλέσσα με τόση επιτυχία που ανάγκασε τους θεατές να τον αποθεώσουν.
Μετά την αποφοίτησή του, μετακόμισε στην Αθήνα για να σπουδάσει στη Δραματική Σχολή του Ωδείου Αθηνών. Εκεί, αντί να ακολουθήσει καριέρα στο θέατρο, ανακάλυψε την κλίση του στη συγγραφή στίχων και θεατρικών έργων.
Το 1954, ο πρώτος του επιτυχής δίσκος ήταν το «Ξαναβλέπω το μικρό το αμαξάκι», σε μουσική του Νίκυ Γιάκοβλεφ και ερμηνεία της Μαίρης Λω. Ένα από τα πιο εμβληματικά του κομμάτια είναι το «Κάθε λιμάνι και καημός», σε μουσική του Γιώργου Κατσαρού, που ακούστηκε στην ομότιτλη ταινία με τις εκπληκτικές ερμηνείες των Πάνου Γαβαλά και Ρίας Κούρτη.
Από εκείνη τη στιγμή, ο Πυθαγόρας συνέχισε να γράφει ασταμάτητα, συμμετέχοντας παράλληλα σε ταινίες των οποίων τα σενάρια είχε γράψει ο ίδιος, όπως «Οι καταφρονεμένοι» και «Η ώρα της δικαιοσύνης». Συνεργάστηκε με σπουδαίους καλλιτέχνες, όπως ο Στέλιος Καζαντζίδης και ο Χρήστος Νικολόπουλος, ενώ η συνεργασία του με τον Γιώργο Κατσαρό υπήρξε καθοριστική.
Ο Πυθαγόρας δημιούργησε αμέτρητα κομμάτια που ερμηνεύτηκαν από κορυφαίους καλλιτέχνες, όπως η Μαρινέλλα, ο Πουλόπουλος και ο Νταλάρας. Κάποια από τα πιο γνωστά του τραγούδια περιλαμβάνουν το «Το αγριολούλουδο», «Νύχτα στάσου» και «Δεν υπάρχει ευτυχία».
Το 1974, η Μαρινέλλα ερμήνευσε το «Κρασί, θάλασσα και τ’ αγόρι μου» στη Eurovision, ένα κομμάτι που έγραψε ο Πυθαγόρας με μουσική του Γιώργου Κατσαρού.
«Φτιάχνω τραγούδια της καρδιάς»
Η κορυφαία στιγμή στην καριέρα του ήρθε το 1972 με τον κύκλο τραγουδιών «Μικρά Ασία». Ο Πυθαγόρας έδωσε τους στίχους στον Απόστολο Καλδάρα, και το αποτέλεσμα ήταν συγκλονιστικό. Ο δίσκος αυτός θεωρείται από πολλούς ως ένας από τους καλύτερους όλων των εποχών.
Κατά τη διάρκεια της δικτατορίας, οι ιδιοκτήτες δισκοπωλείων αρχικά αντέτειναν ότι ο κόσμος ήθελε πολιτικά τραγούδια και ότι το άλμπουμ δεν θα πουλήσει. Ωστόσο, η υποδοχή του ήταν θερμή και η επιτυχία του άνευ προηγουμένου. Η MINOS καθόρισε βραβεία πωλήσεων, και η «Μικρά Ασία» κατέγραψε ρεκόρ πωλήσεων.
Μετά από αυτή την επιτυχία, ο Πυθαγόρας στράφηκε κυρίως στη συγγραφή θεατρικών έργων, ενώ, παρά τις προειδοποιήσεις των γιατρών, συνέχισε να καπνίζει ακατάπαυστα. Όταν κυκλοφόρησαν φήμες για σοβαρά προβλήματα στην υγεία του, ο ίδιος αντέτεινε ότι όλα ήταν καλά και ότι η καρδιά του ήταν για να γράφει τραγούδια.
Δυστυχώς, η καρδιά του Πυθαγόρα τον πρόδωσε το πρωί της 12ης Νοεμβρίου 1979. Μεταφέρθηκε στο νοσοκομείο «Υγεία», αλλά οι γιατροί δεν μπόρεσαν να τον σώσουν. Έφυγε αφήνοντας πίσω του μια ανεκτίμητη κληρονομιά με περισσότερα από 4.000 τραγούδια, πολλά από τα οποία παραμένουν κλασικά και αγαπημένα μέχρι σήμερα.
«Ένας είναι ο Πυθαγόρας, όλοι με ξέρουν, δε χρειάζεται το επώνυμο». Αυτή η φράση, που είπε όταν ήταν ακόμα μαθητής γυμνασίου, αποτυπώνει την αυτοπεποίθηση και την ξεχωριστή του θέση στην ελληνική μουσική σκηνή.
