Οι θεωρίες συνωμοσίας αποτελούν ένα από τα αγαπημένα «αθλήματα» των Ελλήνων. Όσο μεγαλύτερη είναι η υπόθεση, τόσο περισσότερα περιθώρια υπάρχουν για την ανάπτυξη τέτοιων θεωριών, γεγονός που τις καθιστά ακόμα πιο ελκυστικές.
Το πρώτο αίμα
Στις 23 Δεκεμβρίου 1975, παραμονή Χριστουγέννων, ο πρέσβης των Ηνωμένων Πολιτειών στην Αθήνα διοργάνωσε μια εορταστική δεξίωση. Ανάμεσα στους καλεσμένους ήταν ο ακόλουθος της πρεσβείας, Ρίτσαρντ Σκίφινγκτον Γουέλς, μαζί με τη σύζυγό του, Μαρία-Χριστιάνα. Το ζευγάρι, γύρω στις 10 το βράδυ, αποφάσισε να επιστρέψει στο σπίτι του στην οδό Βασιλίσσης Φρειδερίκης 5, στο Ψυχικό.
Καθώς η μαύρη λιμουζίνα τους σταμάτησε έξω από την έπαυλη, τρεις ένοπλοι εμφανίστηκαν από ένα άλλο αυτοκίνητο, με καλυμμένα τα πρόσωπά τους. Με ψυχραιμία και αποφασιστικότητα, απομάκρυναν τη γυναίκα και τον οδηγό του Γουέλς, Ευάγγελο Χρυσοχόο, και εκτέλεσαν τον 45χρονο διπλωμάτη με τρεις πυροβολισμούς. Αμέσως μετά, οι δράστες μπήκαν στο αυτοκίνητό τους και εξαφανίστηκαν.
Η σύζυγος και ο οδηγός του Γουέλς, σοκαρισμένοι, κάλεσαν την αστυνομία. Ο χώρος αποκλείστηκε και οι έρευνες ξεκίνησαν. Από τις πρώτες ώρες φάνηκε ότι οι δράστες είχαν ενεργήσει με επαγγελματισμό, μην αφήνοντας κανένα στοιχείο πίσω τους. Η αρχική εκτίμηση ήταν ότι επρόκειτο για ξεκαθάρισμα λογαριασμών μεταξύ πρακτόρων της CIA, κάτι που δεν ήταν ασυνήθιστο εκείνη την εποχή.
Από τον βαλλιστικό έλεγχο προέκυψε ότι για την εκτέλεση του Γουέλς χρησιμοποιήθηκε ένα πιστόλι Colt M1911, 45άρι, το οποίο αργότερα χαρακτηρίστηκε ως το «ιστορικό 45άρι της 17 Νοέμβρη», και δεν έχει βρεθεί μέχρι σήμερα. Πριν απομακρυνθούν από τον τόπο του εγκλήματος, τα μέλη της τότε πρωτοεμφανιζόμενης «17Ν» άφησαν πίσω τους μια προκήρυξη αναλαμβάνοντας την ευθύνη για την πράξη τους.
Στην προκήρυξη αναφερόταν: «Εκτελέσαμε παραδειγματικά τον αρχιπράκτορα της CIA κι αρχηγό του κλιμακίου της στην Ελλάδα, Ρίτσαρντ WELCH…». Ωστόσο, η προκήρυξη δεν λήφθηκε σοβαρά υπόψη από τις αρχές, με αποτέλεσμα 2-3 ημέρες αργότερα η «17Ν» να την στείλει στις εφημερίδες. Ο εισαγγελέας, όμως, είχε ήδη απαγορεύσει τη δημοσίευση, με αποτέλεσμα η προκήρυξη να παραμείνει στο περιθώριο και τα σενάρια να πολλαπλασιάζονται.
Αν κάποιος διαβάσει τα δημοσιεύματα της εποχής σε συνδυασμό με τις γνώσεις που έχουμε σήμερα, σίγουρα θα γελάσει. Υπήρχαν αναφορές για «πολύ μελαψούς» που «δεν μιλούσαν καθόλου ελληνικά», κάτι που φανέρωνε την άγνοια των δημοσιογράφων και την προσπάθεια της αστυνομίας να διαλύσει οποιαδήποτε πιθανότητα πολιτικού προβλήματος στην Ελλάδα, καθώς οι πληγές από την επτάχρονη δικτατορία ήταν ακόμα ανοιχτές.
Πώς η «17Ν» έφτασε στα ίχνη του Γουέλς
Ο Ρίτσαρντ Σκίφινγκτον Γουέλς ήταν ο πρώτος εν ενεργεία πράκτορας της CIA που εκτελέστηκε από μια ένοπλη οργάνωση πολιτικής βίας. Με προεδρικό διάταγμα του Τζέραλντ Φορντ, ενταφιάστηκε στο Εθνικό Νεκροταφείο Άρλινγκτον, στη Βιρτζίνια. Η εκτέλεση του Γουέλς οδήγησε στην ψήφο νόμου στις Ηνωμένες Πολιτείες που απαγορεύει τη δημοσιοποίηση των ονομάτων των πρακτόρων των αμερικανικών υπηρεσιών πληροφοριών.
Ένα από τα βασικά ερωτήματα που προέκυψαν ήταν πώς η «17Ν» γνώριζε την ταυτότητα του Γουέλς. Στην πραγματικότητα, δεν χρειάστηκε να κάνουν κάποια εκτενή έρευνα. Ένα χρόνο πριν την εκτέλεση, το περιοδικό «Counter Spy» είχε αποκαλύψει την ιδιότητα του Γουέλς ως σταθμάρχη της CIA στο Περού, γεγονός που είχε προκαλέσει αίσθηση. Επιπλέον, τον Ιούλιο του 1975, ο Γουέλς είχε έρθει στην Ελλάδα ως επικεφαλής του κλιμακίου της CIA με την επίσημη ιδιότητα του βοηθού του Αμερικανού πρέσβη.
Στο Νοέμβριο της ίδιας χρονιάς, η εφημερίδα «Athens News» δημοσίευσε μια λίστα με ονόματα στελεχών της CIA που δραστηριοποιούνταν στην Αθήνα, στην οποία πρώτος ήταν ο Ρίτσαρντ Γουέλς. Οι δημοσιογράφοι που έφεραν στη δημοσιότητα αυτή τη λίστα δεν ήταν τυχαίοι. Ο πράκτορας Ρον Έστες, τότε αναπληρωτής σταθμάρχης της CIA στην Αθήνα και προσωπικός φίλος του Γουέλς, είχε την πεποίθηση ότι η λίστα είχε διαρρεύσει από την ελληνική ΚΥΠ, την Κεντρική Υπηρεσία Πληροφοριών.
Ο Έστες, ο οποίος ενημερώθηκε αμέσως μετά την εκτέλεση, έσπευσε στο σημείο του εγκλήματος και διαπίστωσε ότι οι σχέσεις μεταξύ των μυστικών υπηρεσιών των ΗΠΑ και της Ελλάδας είχαν επιδεινωθεί μετά την πτώση της χούντας και την τραγωδία της Κύπρου. Ο ίδιος κατέθεσε ότι η διαρροή της λίστας από την ΚΥΠ ήταν πιθανότατα κίνηση εκδίκησης για την πολιτική των ΗΠΑ στην Κύπρο.
Η εκτέλεση του Γουέλς και η αναταραχή που προκλήθηκε από αυτήν δημιούργησαν ένα νέο κύμα θεωριών και εικασιών, οι οποίες συνεχίζουν να απασχολούν την κοινή γνώμη μέχρι σήμερα.
