Λίγοι γνωρίζουν ότι μέσα στο άλσος που περιβάλλει το νοσοκομείο Σωτηρία υπάρχει ένα μνημείο αφιερωμένο σε ένα από τα πιο φρικτά εγκλήματα της περιόδου της Κατοχής.
Το Πογκρόμ κατά των αναπήρων πολέμου διαπράχθηκε τη νύχτα της 30ής Νοεμβρίου 1943 στην Αθήνα από τα Τάγματα Ασφαλείας. Ανάπηροι του πολέμου που νοσηλεύονταν σε διάφορα νοσοκομεία της πόλης, συνελήφθησαν από τα Τάγματα Ασφαλείας και παραδόθηκαν στους Γερμανούς, οι οποίοι τους μετέφεραν στις φυλακές Χαϊδαρίου και Χατζηκώστα.
Στις φυλακές αυτές, 283 Έλληνες ανάπηροι πολέμου εκτελέστηκαν λόγω της συμμετοχής τους στην ΕΑΜική αντίσταση. Αυτή η τραγική ιστορία αναδεικνύει τη στοχοποίηση των αναπήρων από τα Τάγματα Ασφαλείας κατά τη διάρκεια της Κατοχής.
Η στοχοποίηση των αναπήρων πολέμου από τα Τάγματα Ασφαλείας
Κατά την περίοδο της Κατοχής, οι ανάπηροι του Ελληνοιταλικού πολέμου διαδραμάτιζαν σημαντικό ρόλο στο ΕΑΜικό αντιστασιακό κίνημα και συμμετείχαν ενεργά σε αντικατοχικές ενέργειες, γεγονός που προκαλούσε την αντίδραση ορισμένων στρατιωτικών.
Στις 4 Ιανουαρίου 1942, ιδρύθηκε ο Εθνικός Σύνδεσμος Αναπήρων Πολέμου 1940-1941, ο οποίος αποτέλεσε το κέντρο οργάνωσης των αναπήρων στα νοσοκομεία της Αττικής. Αυτή η οργάνωση εξέλεγε επιτροπές που ρύθμιζαν την αντιστασιακή δράση των αναπήρων και διεκδικούσαν καλύτερες συνθήκες περίθαλψης και νοσηλείας.
Τα Τάγματα Ασφαλείας είχαν δημιουργηθεί και εξοπλιστεί για να υποστηρίξουν τις δυνάμεις κατοχής, με νόμο της κυβέρνησης του Ιωάννη Ράλλη, τον Ιούνιο του 1943.
Η παρουσία των αναπήρων αντιστασιακών ήταν τόσο έντονη που υποδήλωνε τη συνέχεια του αγώνα που είχε ξεκινήσει στην Αλβανία, υποβαθμίζοντας το κύρος των δοσιλογικών κυβερνήσεων στη δημόσια αντίληψη. Ως αποτέλεσμα, η κυβέρνηση Ράλλη αποφάσισε να καταγγείλει τη δράση των αναπήρων ως αντεθνική.
Τη νύχτα της 30ής Νοεμβρίου, τα Τάγματα Ασφαλείας, υπό την επίβλεψη των Ες-Ες, πραγματοποίησαν μια συντονισμένη επιχείρηση κατά των αναπήρων, περικυκλώνοντας όλα τα δεκαεννέα νοσοκομεία της Αθήνας και συλλαμβάνοντάς τους με βία.
Πολλοί από τους ανάπηρους πέθαναν κατά τη μεταφορά τους ή εντός των φυλακών, καθώς τα τραύματά τους αιμορραγούσαν. Οι συλληφθέντες στοιβάχτηκαν σε καμιόνια και οδηγήθηκαν στα στρατόπεδα Χατζηκώστα και Χαϊδαρίου, όπου πραγματοποιήθηκαν οι 283 εκτελέσεις.
Το πογκρόμ αυτό έχει αποτυπωθεί σε χαρακτικό έργο του Τάσσου, αναδεικνύοντας τη φρίκη και την αδικία που υπήρξαν εκείνη την περίοδο.
