Γιατί οι νέοι επιλέγουν λιγότερο τη χρήση προφυλακτικών;

Η έναρξη της σχολικής χρονιάς στην Ελλάδα και σε άλλες χώρες της ΕΕ συμπίπτει με ανησυχητικά στοιχεία από το Ευρωπαϊκό Κέντρο Πρόληψης και Ελέγχου Νοσημάτων, τα οποία δείχνουν αυξημένα κρούσματα σε σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα, όπως η σύφιλη, η γονόρροια και τα χλαμύδια, που πλήττουν κυρίως τους νέους. Αυτό έχει προκαλέσει ανησυχία στους επιστήμονες σχετικά με τη μείωση της χρήσης προφυλακτικών.

Σύμφωνα με τα πιο πρόσφατα δεδομένα, τα κρούσματα σύφιλης αυξήθηκαν κατά 34% από το 2021 έως το 2022, ενώ τα κρούσματα χλαμυδίων και γονόρροιας παρουσίασαν επίσης σημαντική αύξηση, 16% και 48% αντίστοιχα. Η πτώση στη χρήση προφυλακτικών αναγνωρίζεται ως βασικός παράγοντας που συμβάλλει στην αύξηση αυτών των νοσημάτων, ιδιαίτερα μεταξύ των νέων.

Οι επιστήμονες ανησυχούν για τους λόγους που οι νέοι δεν χρησιμοποιούν πλέον προφυλακτικά. Η Έλενα Βον, ερευνήτρια στο Ερευνητικό Κέντρο Προώθησης της Υγείας στο Πανεπιστήμιο του Γκάλγουεϊ στην Ιρλανδία, δηλώνει: «Δυστυχώς, δεν έχουμε σαφή απάντηση». Η Βον επισημαίνει ότι η σεξουαλική υγεία επηρεάζεται από μια σύνθετη αλληλεπίδραση ατομικών, κοινωνικών και δομικών παραγόντων, μια προσέγγιση που ονομάζεται κοινωνικο-οικολογική.

Επιπλέον, η πρόσφατη εξάπλωση της τεχνολογίας των smartphone έχει αλλάξει το τοπίο των σχέσεων και της σεξουαλικής συμπεριφοράς. Η αύξηση της χρήσης διαδικτυακών εφαρμογών γνωριμιών και η εύκολη πρόσβαση σε πορνογραφικό περιεχόμενο φαίνεται να σχετίζονται με την αύξηση των σεξουαλικών επαφών χωρίς προφυλακτικά. Οι χρήστες αυτών των εφαρμογών αναφέρουν υψηλότερα ποσοστά γονόρροιας και χλαμυδίων.

Η PrEP (Προφύλαξη πριν από την Έκθεση) έχει αποδειχθεί ζωτικής σημασίας για τη μείωση των ποσοστών HIV, ειδικά μεταξύ των ομοφυλόφιλων ανδρών, αλλά η χρήση της έχει συνδεθεί και με αυξημένα ποσοστά σεξουαλικών νοσημάτων. Επίσης, η χρήση ναρκωτικών για διασκέδαση είναι ένας άλλος παράγοντας που επηρεάζει τη σεξουαλική υγεία, καθώς οι ομοφυλόφιλοι στην Ιρλανδία που διαγιγνώσκονται με σεξουαλικά νοσήματα έχουν 53% περισσότερες πιθανότητες να κάνουν χρήση ναρκωτικών.

Η σύνδεση της στέγης με τη σεξουαλική υγεία

Η Έλενα Βον τονίζει ότι η έλλειψη στέγης και η οικιστική αστάθεια στην Ιρλανδία έχουν συνδεθεί με λιγότερο ασφαλείς σεξουαλικές συμπεριφορές, ενώ ο αριθμός των νέων αστέγων αυξάνεται στην Ευρώπη. Στην Ιρλανδία, οι νέοι άστεγοι αυξήθηκαν κατά 57% μεταξύ 2017-2022, με την εσωτερική μετανάστευση να σημειώνει αύξηση 31% το 2023.

Ταυτόχρονα, οι μετανάστες αντιμετωπίζουν σοβαρά εμπόδια στην πρόσβαση σε υπηρεσίες σεξουαλικής υγείας. Δεδομένα από την European MSM Internet Survey (EMIS) δείχνουν ότι οι μετανάστες συχνά δεν έχουν επαρκή γνώση για τη σεξουαλική και αναπαραγωγική υγεία, ενώ οι οικονομικοί και γλωσσικοί περιορισμοί, καθώς και οι εμπειρίες στιγματισμού, επιδεινώνουν την κατάσταση. Περίπου 1 στους 5 πρόσφυγες αναφέρει ότι έχει βιώσει σεξουαλική βία, γεγονός που τους εκθέτει σε αυξημένο κίνδυνο για ΣΜΝ.

Σύμφωνα με την έρευνα EMIS, οι πρόσφυγες, οι αιτούντες άσυλο και οι μετανάστες που ζουν ανοιχτά ως ομοφυλόφιλοι ή αμφιφυλόφιλοι αναφέρουν υψηλότερα ποσοστά σεξ χωρίς προφυλακτικά σε σύγκριση με αυτούς που έχουν γεννηθεί στη χώρα διαμονής τους.