Σύμφωνα με μελέτη του Meteo, που ανήκει στο Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών, η μέση επιφανειακή θερμοκρασία της Μεσογείου έχει αυξηθεί κατά περίπου 1,5 βαθμούς Κελσίου μέσα σε μόλις 30 χρόνια. Αυτή η αύξηση είναι μεγαλύτερη από την αντίστοιχη αύξηση της μέσης θερμοκρασίας της Γης τα τελευταία 200 χρόνια.
Η Ευρώπη αναγνωρίζεται ως η ήπειρος που θερμαίνεται ταχύτερα, όπως έχουν δείξει προηγούμενες έρευνες σχετικά με την κλιματική αλλαγή. Φέτος, η Μεσόγειος υπήρξε θύμα θαλάσσιου καύσωνα για δεύτερη συνεχόμενη χρονιά, με τις θερμοκρασίες να καταρρίπτουν ιστορικά ρεκόρ και να απειλούν τα θαλάσσια οικοσυστήματα και την αλιευτική βιομηχανία.
Η μεγαλύτερη άνοδος της θερμοκρασίας καταγράφεται νότια της Ρόδου και της Κρήτης (Meteo.gr)
Η έρευνα του Meteo
Η ομάδα του δρ Κώστα Λαγουβάρδου αναφέρει στην επιθεώρηση Atmosphere ότι στο Θρακικό Πέλαγος, το Κεντρικό Ιόνιο και σε θαλάσσιες περιοχές νότια της Κρήτης και της Ρόδου, η αύξηση της θερμοκρασίας κατά την περίοδο 1991-2020 ξεπέρασε τους 2,0 βαθμούς Κελσίου. Αντίθετα, οι περιοχές του Κεντρικού και Νότιου Αιγαίου παρουσίασαν μικρότερη αύξηση.
Στην ξηρά, η μέση αύξηση της θερμοκρασίας ανήλθε σε 1,5 βαθμούς τα τελευταία 30 χρόνια, με ορισμένες περιοχές να καταγράφουν αύξηση άνω των 2,0 βαθμών, κυρίως σε περιοχές μακριά από τις ακτές. Εντυπωσιακή είναι η μείωση των ημερών με παγετό σε όλη την Ελλάδα, ενώ οι ημέρες και οι ποσότητες βροχόπτωσης εμφανίζουν ανοδικές τάσεις σε πολλές περιοχές της χώρας.
Οι υψηλές θερμοκρασίες απειλούν τα δάση γοργονίας, μιας ομάδας μαλακών κοραλλιών
Θαλάσσιος καύσωνας
Το 2024 κατέγραψε ακόμη μία χρονιά υψηλών θερμοκρασιών στη Μεσόγειο, καθώς η κλιματική αλλαγή συνδυάστηκε με το φαινόμενο Ελ Νίνιο, που συνέχισε να επηρεάζει τις συνθήκες κατά τους πρώτους μήνες του έτους. Στις 15 Αυγούστου, η μέση επιφανειακή θερμοκρασία του νερού έφτασε το ιστορικό ρεκόρ των 28,90 βαθμών Κελσίου, θερμοκρασία που παραπέμπει σε τζακούζι.
Στο Ιόνιο, η θερμοκρασία του νερού ανέβηκε τοπικά στους 29 βαθμούς, ενώ στο Αιγαίο, λόγω του μελτεμιού, η θερμοκρασία παρέμεινε σε κανονικά επίπεδα, γύρω στους 25 βαθμούς. Οι οικολογικές συνέπειες αυτού του θαλάσσιου καύσωνα είναι ανησυχητικές, καθώς πολλά είδη ψαριών, κοραλλιών, φυκών και θαλάσσιων φυτών επιβιώνουν μόνο σε συγκεκριμένα εύρη θερμοκρασιών.
Το 2022, ένας ισχυρός θαλάσσιος καύσωνας είχε προκαλέσει αύξηση της θερμοκρασίας του νερού σε ορισμένες περιοχές πάνω από τους 30 βαθμούς Κελσίου, με τη μέση θερμοκρασία στη Μεσόγειο να φτάνει τον Ιούλιο στους 28,71°C. Αυτή η κατάσταση είχε σοβαρές επιπτώσεις, όπως η αποσύνθεση ολόκληρων δασών κοραλλιών στη Μασσαλία, στην Ισπανία και τη Σαρδηνία, και η επίπτωση στις καλλιέργειες μυδιών στην Ελλάδα.
Επιπλέον, η ζέστη ευνοεί την εισβολή τροπικών ξενικών ειδών στη Μεσόγειο μέσω της Διώρυγας του Σουέζ. «Από το 2022, οι θερμοκρασίες της επιφάνειας είναι ασυνήθιστα υψηλές για παρατεταμένες περιόδους, ακόμη και λαμβάνοντας υπόψη τις συνθήκες της κλιματικής αλλαγής», είχε δηλώσει ο Μαρτίνεθ. Το νέο ρεκόρ θερμοκρασίας έρχεται σε μια χρονιά που φαίνεται ότι θα είναι η θερμότερη που έχει καταγραφεί ποτέ. Σύμφωνα με το Copernicus, όλοι οι μήνες από τον Ιούνιο του 2023 έως τον Ιούνιο του τρέχοντος έτους ήταν οι θερμότεροι που έχουν καταγραφεί σε σύγκριση με τους αντίστοιχους μήνες προηγούμενων ετών.
Μια μελέτη του 2020 έδειξε ότι η συχνότητα των θαλάσσιων καυσώνων έχει αυξηθεί πάνω από 20 φορές λόγω της ανθρωπογενούς παγκόσμιας θέρμανσης.
