Ο Φίοντορ Ντοστογιέφσκι, σε μια επιστολή του το 1863 προς τον φίλο του Ιβάν Τουργκένεφ, εξέφρασε την απογοήτευσή του λέγοντας: «Έχω περάσει μόνο πέντε μέρες στο Βισμπάντεν και έχω ήδη χάσει σχεδόν τα πάντα. Μέχρι και το ρολόι μου». Αυτή η φράση αποτυπώνει την αρχή μιας περιόδου όπου ο θρυλικός συγγραφέας θα ταξίδευε συχνά μεταξύ των λουτροπόλεων Μπάντεν-Μπάντεν, Μπαντ Χόμπουργκ και Βισμπάντεν, αναζητώντας την τύχη του στα καζίνο που ήταν δημοφιλή στους Ευρωπαίους αριστοκράτες. Μέχρι το 1866, ο Ντοστογιέφσκι είχε συνάψει ένα επικίνδυνο στοίχημα με τον εκδότη του: έπρεπε να παραδώσει ένα νέο μυθιστόρημα μέχρι την 1η Νοεμβρίου ή να χάσει τα εκδοτικά δικαιώματα των έργων του.
Το αποτέλεσμα αυτού του στοιχήματος ήταν το αριστούργημα «Ο Παίκτης», το οποίο υπαγόρευσε σε τρεις εβδομάδες στη στενογράφο του, Άννα Γκριγκόριεβνα, που αργότερα έγινε η δεύτερη σύζυγός του. Το μυθιστόρημα αφηγείται την ιστορία του Αλεξέι Ιβάνοβιτς, ενός νεαρού Ρώσου δασκάλου που ταξιδεύει με έναν αυταρχικό στρατηγό στην φανταστική γερμανική πόλη Ρούλεττενμπουργκ και σπαταλά την περιουσία του στον τζόγο.
«Επί 10 χρόνια ονειρευόμουν να κερδίσω χρήματα … Αλλά τώρα όλα τελείωσαν!»
Ο «Παίκτης» είναι το μοναδικό έργο του Ντοστογιέφσκι που διαδραματίζεται κυρίως στη Γερμανία και αντικατοπτρίζει τη σχέση αγάπης-μίσους που είχε με τη χώρα. Ο αφηγητής του βιβλίου, Αλεξέι, παρατηρεί: «Κάθομαι μελαγχολικός σε αυτή τη μελαγχολική μικρή πόλη, και πόσο μελαγχολικές μπορεί να είναι οι μικρές πόλεις της Γερμανίας!». Αν και η πόλη που περιγράφει είναι πιο κοντά στο Βισμπάντεν, το Ρούλετενμπουργκ φαίνεται να είναι μια σύνθεση των τριών λουτροπόλεων όπου ο Ντοστογιέφσκι έπαιξε και έχασε.
Οι λουτροπόλεις που επισκέφθηκε ο Ντοστογιέφσκι:
Βισμπάντεν: Η επιτομή της ρωσικής αριστοκρατίας
Το Βισμπάντεν, που βρίσκεται στη δεξιά όχθη του Ρήνου, γνώρισε μεγάλη άνθηση στα τέλη του 19ου αιώνα, κυρίως μετά την προσάρτησή του από την Πρωσία. Ήταν τότε που η πόλη έγινε δημοφιλής διεθνώς, προσελκύοντας πολλούς Ρώσους ευγενείς. Όταν ο Ντοστογιέφσκι επισκέφθηκε το Βισμπάντεν για θεραπεία της επιληψίας του, η πόλη φιλοξενούσε περισσότερους εκατομμυριούχους από οποιαδήποτε άλλη γερμανική πόλη.
Σήμερα, το Βισμπάντεν δεν είναι πια η κοσμοπολίτικη παιδική χαρά που ήταν κάποτε, αλλά τα ίχνη των ένδοξων ημερών του είναι ακόμα ορατά στα σιντριβάνια, τις κιονοστοιχίες και τις βίλες Art Nouveau που κοσμούν το κέντρο της πόλης, το οποίο έχει υποστεί ελάχιστες ζημιές από τους παγκόσμιους πολέμους.
Βισμπάντεν
Μπαντ Χόμπουργκ: Ένα άλλο Μόντε Κάρλο
Το Μπαντ Χόμπουργκ, μια ακόμα λουτρόπολη που αγαπήθηκε από τη ρωσική αριστοκρατία, είναι γνωστή για τον πλούτο της και το σλόγκαν της «Αέρας σαμπάνιας κι έμπνευσης». Διαθέτει το παλαιότερο γήπεδο γκολφ στη Γερμανία και το πρώτο ευρωπαϊκό κλαμπ τένις. Το πάρκο του σπα εκτείνεται σε 116 στρέμματα με κήπους του 19ου αιώνα, νεοκλασικά μνημεία και σιντριβάνια που αναβλύζουν φυσικό ανθρακούχο μεταλλικό νερό από τις γεωθερμικές πηγές της περιοχής. Το σημερινό καζίνο, Spielbank Bad Homburg, δεν έχει πια την παλιά του μεγαλοπρέπεια, και η ατμόσφαιρα του δεν θυμίζει την κοσμοπολίτικη ζωή του παρελθόντος.
Μπαντ Χόμπουργκ
Μπάντεν-Μπάντεν: Πλακόστρωτα, αρχοντικά και καστανιές
Το Μπάντεν-Μπάντεν βρίσκεται στην άκρη του Μέλανα Δρυμού, κοντά στα γαλλικά σύνορα, και είναι γνωστό για τα γραφικά πλακόστρωτα δρομάκια του, γεμάτα από αρχοντικά της belle epoque και ανθισμένες καστανιές. Είναι μια ήσυχη πόλη ιδανική για τους λάτρεις του περπατήματος, με όμορφες διαδρομές κατά μήκος του ποταμού Όος. Στο Μπάντεν-Μπάντεν βρίσκεται το ξενοδοχείο Quellenhof, όπου φημολογείται ότι διέμενε ο Ντοστογιέφσκι. Το καζίνο της περιοχής διατηρεί την αίγλη του παρελθόντος με πολυελαίους από κρύσταλλο και τοίχους από κόκκινο μετάξι.
Μπάντεν-Μπάντεν
Στο Μπάντεν-Μπάντεν, ο Ντοστογιέφσκι έχασε όλα τα χρήματα του ταξιδιού του, καθώς και τα χρήματα που είχε βάλει ενέχυρο για να παίξει, συμπεριλαμβανομένης της βέρας της συζύγου του. Το ζευγάρι πέρασε ένα δύσκολο καλοκαίρι το 1867, με την Άννα Γκριγκόριεβνα να γράφει στα απομνημονεύματά της για την αγωνία που βίωσε περιμένοντας τον Φίοντορ. Μετά το Μπάντεν-Μπάντεν, οι Ντοστογιέφσκι παρέμειναν στην Ευρώπη για τέσσερα χρόνια, περνώντας δύσκολες στιγμές λόγω της υγείας του συγγραφέα και του θανάτου του πρώτου τους παιδιού.
Το 1871, ο Ντοστογιέφσκι επέστρεψε στο Βισμπάντεν και, δυστυχώς, βρέθηκε ξανά σε μια καταστροφική περίοδο τζόγου. «Επί 10 χρόνια», έγραψε στην Άννα Γκριγκορίεβνα, «ονειρευόμουν να κερδίσω χρήματα… Αλλά τώρα όλα τελείωσαν!». Αυτή τη φορά, όμως, το εννοούσε. Από τότε, δεν έπαιξε ποτέ ξανά τυχερά παιχνίδια και δεν επέστρεψε στη Γερμανία. Μαζί με τη σύζυγό του εγκαταστάθηκαν στη Ρωσία και απέκτησαν άλλα τρία παιδιά.
Παρά τις δυσκολίες που αντιμετώπισε κατά τη διάρκεια της παραμονής του στη Γερμανία, αυτή η περίοδος αποδείχθηκε ιδιαίτερα παραγωγική, καθώς εκεί έγραψε κλασικά έργα όπως το «Έγκλημα και τιμωρία», τον «Ηλίθιο» και τους «Δαίμονες».
*Πηγή: The New York Times
