Ο Ντόναλντ Τραμπ εξέφρασε την έντονη προτίμησή του για τους δασμούς κατά τη διάρκεια της προεκλογικής του εκστρατείας, δείχνοντας την επιθυμία του να τους επεκτείνει σε όλα τα εισαγόμενα προϊόντα. Αυτή η κίνηση εγείρει ανησυχίες για την πιθανότητα νέων εμπορικών πολέμων, ακόμη και με συμμάχους.
«Για μένα, οι ‘τελωνειακοί δασμοί’ είναι πολύ όμορφες λέξεις», δήλωνε συχνά ο Ντόναλντ Τραμπ στις ομιλίες του.
Επιπρόσθετοι δασμοί από τον Τραμπ
Ο Ρεπουμπλικάνος υποψήφιος σκοπεύει να αυξήσει τους δασμούς κατά 10% έως 20% σε όλα τα εισαγόμενα αγαθά, ενώ ειδικά για τα προϊόντα που εισάγονται από την Κίνα, η αύξηση θα μπορούσε να φτάσει το 60%.
Η αμερικανική νομοθεσία παρέχει στον πρόεδρο τη δυνατότητα επιβολής δασμών μέσω διαταγμάτων, και ο Τραμπ χρησιμοποίησε αυτή τη δυνατότητα κατά την πρώτη του θητεία, στοχεύοντας κυρίως στον χάλυβα και το αλουμίνιο από την Κίνα και τις ευρωπαϊκές χώρες.
Ο διάδοχός του, Τζο Μπάιντεν, ακολούθησε μια διαφορετική στρατηγική, εστιάζοντας σε συγκεκριμένα κινεζικά προϊόντα.
Ο Τραμπ αναμένεται να έχει περισσότερους ελιγμούς, καθώς η παράταξή του έχει εξασφαλίσει την απόλυτη πλειοψηφία στη Βουλή των Αντιπροσώπων και έχει ήδη ισχυρή παρουσία στη Γερουσία.
Ο Τζέφρι Σκοτ από το Peterson Institute for International Economics προειδοποίησε ότι η εφαρμογή δασμών χωρίς διακρίσεις, που θα στοχεύει τόσο συμμάχους όσο και αντιπάλους, μπορεί να προκαλέσει σοβαρά προβλήματα.
«Μια τέτοια απόφαση θα μπορούσε να παραβιάσει υποχρεώσεις που σχετίζονται με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Εμπορίου (ΠΟΕ) και θα μπορούσε να οδηγήσει σε αντίποινα από ξένες χώρες», πρόσθεσε.
Κατά τη διάρκεια της πρώτης του θητείας, οι δασμοί που επιβλήθηκαν σε προϊόντα από την Κίνα και την Ευρώπη προκάλεσαν περιορισμένα αντίποινα από το Πεκίνο και τις Βρυξέλλες. Ωστόσο, είναι αβέβαιο ποιος θα ήταν ο αντίκτυπος αν αποφασιζόταν μια γενικευμένη αύξηση των δασμών.
Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Εμπορίου (ΠΟΕ)
Ο ΠΟΕ έχει ως στόχο να διασφαλίσει ίσους όρους ανταγωνισμού και πρόσβασης στις αγορές, προκειμένου να μειωθούν τα εμπόδια στο ελεύθερο εμπόριο. Οι δασμοί αποτελούν ένα σημαντικό εμπόδιο προς αυτήν την κατεύθυνση.
Ο ΠΟΕ διαθέτει μηχανισμό επίλυσης διαφορών, στον οποίο μπορούν να προσφεύγουν τα κράτη. Ωστόσο, ο Τζέφρι Σκοτ σημειώνει ότι αυτό το σύστημα έχει σταματήσει να λειτουργεί αποτελεσματικά.
«Αν και μπορεί να κινηθεί μια διαδικασία, τελικά θα εμποδιστεί από την υποβολή έφεσης από τις ΗΠΑ, καθώς δεν υπάρχει ανώτερος μηχανισμός για να εξετάσει την υπόθεση», εξήγησε.
Η εφαρμογή δασμών σε όλα τα αμερικανικά προϊόντα θα έχει σημαντικό κόστος, με το Tax Foundation να εκτιμά ότι οι Αμερικανοί καταναλωτές θα πληρώνουν επιπλέον 525 δισεκατομμύρια δολάρια ετησίως.
Αυτό θα επηρεάσει κυρίως τις εταιρείες που εξαρτώνται από εισαγόμενα προϊόντα για να προσφέρουν ποικιλία σε προσιτές τιμές. Ο Τζόναθαν Γκολντ, αντιπρόεδρος της εθνικής συνομοσπονδίας εμπόρων λιανικής (NRF), προειδοποίησε ότι οι δασμοί «θα πλήξουν τελικά τις τσέπες των καταναλωτών» με την αύξηση των τιμών.
Το Tax Foundation προβλέπει ότι οι γενικευμένοι δασμοί θα μπορούσαν να μειώσουν το ΑΕΠ κατά τουλάχιστον 0,8% και να οδηγήσουν στην απώλεια τουλάχιστον 684.000 θέσεων εργασίας.
Κατά την πρώτη του θητεία, ο Τραμπ επέβαλε δασμούς με στόχο την απόκτηση διαπραγματευτικού πλεονεκτήματος και την επανέναρξη διαπραγματεύσεων με διάφορους εμπορικούς εταίρους. Παρουσιάζει τον εαυτό του ως ειδικό στη διαπραγμάτευση και την επίτευξη συμφωνιών.
Είχε συνάψει εμπορική συμφωνία που στόχευε στη δημιουργία μιας νέας ισορροπίας στο εμπόριο μεταξύ των δύο μεγαλύτερων οικονομιών του κόσμου, με αντάλλαγμα την σταδιακή άρση των δασμών. Ωστόσο, η πραγματική επανεξισορρόπηση δεν πραγματοποιήθηκε, παρά την παύση της αύξησης του αμερικανικού εμπορικού ελλείμματος με την Κίνα.
Αυτή τη φορά, οι δασμοί ενδέχεται να χρησιμοποιηθούν για να εξισορροπήσουν τις προτεινόμενες μειώσεις φόρων εισοδήματος και περιουσίας που επιθυμεί να προωθήσει ο Τραμπ, κάτι που θα μπορούσε να τους δώσει πιο μόνιμο χαρακτήρα και να επιταχύνει τον κατακερματισμό της παγκόσμιας οικονομίας, ανησυχώντας ιδιαίτερα το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ).
