Η ανησυχία του αμερικανικού κατεστημένου και ορισμένων Ευρωπαίων για τις προθέσεις του Ντόναλντ Τραμπ, του επερχόμενου προέδρου των ΗΠΑ, είναι έντονη. Θα μπορούσε άραγε να τερματίσει τον πόλεμο στην Ουκρανία σε μια μέρα ή να αποσύρει την στρατιωτική υποστήριξη που παρέχει ο αμερικανικός στρατός στην Ταϊβάν απέναντι στην Κίνα;
Ο καθηγητής κυβερνητικών επιστημών στο Πανεπιστήμιο του Έσσεξ, Πολ Γουάιτλι, επιχείρησε να αναλύσει τις πιθανές κινήσεις του Τραμπ μέσω της «θεωρίας των παιγνίων». Αυτή η θεωρία, που περιλαμβάνει το σενάριο του «παιχνιδιού της κότας» ή της δειλίας, προσφέρει ένα μοντέλο για τη σύγκρουση μεταξύ δύο παραγόντων.
Σύμφωνα με τον Γουάιτλι, το «παιχνίδι της κότας» είναι παρόμοιο με τις επικίνδυνες κόντρες αυτοκινήτων που διοργάνωναν οι Αμερικανοί έφηβοι τη δεκαετία του 1950. Οι οδηγοί κινούνταν ο ένας κατά του άλλου με μεγάλη ταχύτητα, και ο πρώτος που θα στρίβει για να αποτρέψει τη σύγκρουση ήταν η «κότα» και έτσι έχανε.
Το χειρότερο σενάριο και για τους δύο παίκτες είναι μια συντριβή, ενώ το καλύτερο είναι να συνεχίσει ο ένας να οδηγεί όταν ο άλλος στρίβει. Αν και οι δύο αποφασίσουν να στρίψουν, κερδίζουν, αλλά η μεγαλύτερη νίκη ανήκει σε αυτόν που συνεχίζει ευθεία όταν ο αντίπαλος υποχωρεί.
«Η απρόβλεπτη κατάσταση του Τραμπ θα μπορούσε να είναι αποτρεπτικός παράγοντας για αντιπάλους όπως ο Πούτιν και ο Σι»
Η θεωρία αυτή έχει χρησιμοποιηθεί για τη μοντελοποίηση της πυρηνικής αποτροπής, όπου ένα πρώτο χτύπημα ισοδυναμεί με οδήγηση όταν ο αντίπαλος στρίβει. Όταν και οι δύο παίκτες επιτίθενται ταυτόχρονα, το αποτέλεσμα είναι καταστροφικό.
«Το κλειδί για να κερδίσετε το παιχνίδι είναι να πείσετε τον αντίπαλό σας ότι είστε διατεθειμένος να συνεχίσετε να οδηγείτε με κάθε κόστος», δηλώνει ο Γουάιτλι. «Ορισμένοι Αμερικανοί έφηβοι, για παράδειγμα, επιδείκνυαν το θάρρος τους πετώντας το τιμόνι έξω από το αυτοκίνητο, δείχνοντας ότι δεν μπορούσαν να στρίψουν τελευταία στιγμή, ακόμη και αν το ήθελαν. Έτσι, για να κερδίσετε, πρέπει να πείσετε τον αντίπαλό σας ότι είστε έτοιμοι να αναλάβετε αυτό το ρίσκο. Αυτό είναι παρόμοιο με τη συμπεριφορά του Τραμπ σε ορισμένες περιπτώσεις, ο οποίος κάνει μεγάλες δηλώσεις για τις προθέσεις του, εν μέρει για να δει την αντίδραση των αντιπάλων του και αν θα υποχωρήσουν.»
Ωστόσο, ο Γουάιτλι υπογραμμίζει ότι ο Τραμπ διαθέτει και ένα άλλο πλεονέκτημα: την απ unpredictability του. Το χάσμα μεταξύ των λόγων του και των πράξεών του είναι σημαντικό, όπως εξηγεί ο βιογράφος του, Μάικλ Γουλφ. Ο Γουλφ έχει δηλώσει ότι «ο Ντόναλντ Τραμπ είναι βαθιά απρόβλεπτος και έχει χαρακτηριστικά που θα μπορούσαν να προκαλέσουν ανησυχία».
Ο Γουάιτλι σημειώνει ότι κατά την πρώτη θητεία του, ο Τραμπ έκανε κινήσεις που άλλοι προκάτοχοί του δεν τόλμησαν, μερικές φορές με επιτυχία και άλλες όχι. Η ιστορική του επίσκεψη στη Βόρεια Κορέα το 2019 δεν απέτρεψε το πυρηνικό πρόγραμμα της χώρας. Ωστόσο, η απρόβλεπτη συμπεριφορά του σε σχέση με το ΝΑΤΟ οδήγησε σε αύξηση των αμυντικών δαπανών από τις χώρες μέλη, κάτι που οι ΗΠΑ επιθυμούσαν εδώ και δεκαετίες.
«Έτσι, η απρόβλεπτη κατάσταση του Τραμπ θα μπορούσε να λειτουργήσει αποτρεπτικά για αντιπάλους όπως ο Πούτιν και ο Σι, καθώς δεν ξέρουν πώς θα αντιδράσει ή πότε μπορεί να προσβληθεί», καταλήγει ο ειδικός. «Εάν ο Πούτιν απορρίψει μια ειρηνική συμφωνία που προτείνει ο Τραμπ ή την αποδεχθεί και στη συνέχεια συνεχίσει τις επιθέσεις, ο Τραμπ θα μπορούσε να το πάρει προσωπικά και να στραφεί εναντίον του Πούτιν.»
Το μάθημα από τη θεωρία παιγνίων, σύμφωνα με τον Γουάιτλι, είναι ότι η απ unpredictability και η απερισκεψία μπορούν να έχουν επιπτώσεις σε καταστάσεις σύγκρουσης και διαπραγμάτευσης, γεγονός που καθιστά αβέβαιο το τι θα πράξει στη συνέχεια ο Τραμπ.
