Ο Άγιος Βασίλειος, γνωστός και ως Βασίλειος Καισαρείας ή απλώς Άγιος Βασίλειος, ήταν ένας σημαντικός επίσκοπος της Καισάρειας στην Καππαδοκία, που αφιέρωσε τη ζωή του στη βοήθεια των ανθρώπων. Θεωρείται ο πατέρας της οργανωμένης φιλανθρωπίας στην παγκόσμια ιστορία.
Στη δυτική παράδοση, ο άντρας που φέρνει δώρα τα Χριστούγεννα είναι ο Σάντα Κλάους, ντυμένος στα κόκκινα, με πυκνή λευκή γενειάδα, στρουμπουλός και γελαστός. Αυτή η εικόνα του Σάντα Κλάους είναι γνωστή στους Άγγλους και τους Αμερικανούς, ενώ οι Γάλλοι τον αποκαλούν Περ Νοέλ και οι Γερμανοί Βάιναχτσμαν.
Για τους Ορθόδοξους χριστιανούς, ο Άγιος Βασίλειος είναι η μορφή που συνδέεται με την αγάπη και την προσφορά, ενώ η ιστορία του Αγίου Νικολάου, ο οποίος έζησε στον 4ο αιώνα στην πόλη Μύρα της Λυκίας (σημερινή Νότια Τουρκία), είναι αυτή που ενέπνευσε τον μύθο του Σάντα Κλάους.
Ο Άγιος Νικόλαος
Ο Άγιος Νικόλαος ήταν γνωστός για τις φιλανθρωπικές του πράξεις και έγινε προστάτης των παιδιών. Μετά τον θάνατό του, η φήμη του εξαπλώθηκε γρήγορα, και οι πιστοί άρχισαν να προσκυνούν τη μνήμη του στις 6 Δεκεμβρίου. Η ιστορία του διαδόθηκε σε όλη την Ευρώπη, και τα οστά του εκλάπησαν το 1087 από τα Μύρα και μεταφέρθηκαν στην Ιταλία για να προστατευτούν από τους Τούρκους εισβολείς.
Ο Άγιος Νικόλαος έγινε προστάτης των παιδιών και των ναυτικών στην Ορθόδοξη παράδοση, ενώ η ιστορία του επηρεάσε πολλές χώρες, με τον Σίντερ Κλάας να είναι η ολλανδική εκδοχή του. Στην Ολλανδία, ο Σίντερ Κλάας εμφανίζεται με ιερατική στολή και ράβδο, μοιράζοντας δώρα στα παιδιά.
Η Εξέλιξη του Σάντα Κλάους
Η πρώτη γραπτή αναφορά για τον «Santa Claus» στις Ηνωμένες Πολιτείες έγινε στα τέλη του 18ου αιώνα, σε μια περιγραφή θρησκευτικής εκδήλωσης στην εφημερίδα New York Gazette. Η Νέα Υόρκη, που μέχρι το 1664 ήταν ολλανδική αποικία, διατήρησε τη σύνδεση με την παράδοση του Σίντερ Κλάας.
Αν και η αντικατάσταση του Αγίου Νικολάου από τον Άγιο Κλάους δεν ήταν συχνή πριν από τη δεκαετία του 1830, τη δεκαετία του 1820, ένα παιδικό βιβλίο παρουσίασε τον Σάντα Κλάους σε έλκηθρο με τάρανδους, υποδεικνύοντας ότι η σύγχρονη εικόνα του είχε αρχίσει να εδραιώνεται.
Η εμβληματική του κόκκινη στολή καθιερώθηκε το 1930, όταν μια διαφήμιση της Coca-Cola τον παρουσίασε με αυτή την εμφάνιση. Πριν από αυτό, οι στολές του Σάντα περιλάμβαναν διάφορα χρώματα και σχέδια. Στην Ελλάδα, η εικόνα του Άη Βασίλη εισήλθε από ομογενείς της Αμερικής τη δεκαετία του ’50 και του ’60, και γρήγορα έγινε μέρος των Χριστουγέννων.
Άλλα Ονόματα του Άη Βασίλη
- Ο «πατέρας των Χριστουγέννων» των Άγγλων
- Ο «Περ Νοέλ» των Γάλλων
- Ο «Σίντερ-Κλάας» των Ολλανδών
- Ο «Βάιναχτσμαν» των Γερμανών
- Ο «Λαμ-Κουνγκ-Κουνγκ» (ο Καλός γερο-πατέρας) των Κινέζων
- Ο «Χοτέισο» των Ιαπώνων
- Ο αγαθός γίγαντας Γκαργκάν στην κελτική παράδοση
- Η Μπεφάνα στην Ιταλία
- Η γριά Μπαμπούσκα στη ρωσική παράδοση, που καταδικάστηκε να περιπλανιέται την ημέρα των Θεοφανίων και να μοιράζει δώρα στα παιδιά.
Συνολικά, η σημερινή μορφή του Άη Βασίλη είναι ένα μείγμα διαφορετικών μύθων και παραδόσεων από όλο τον κόσμο, που εξελίχθηκε μέσα στον χρόνο για να αντανακλά τις ανάγκες και τις αξίες κάθε εποχής.
