Ο Ντόναλντ Τραμπ κέρδισε τις προεδρικές εκλογές στις ΗΠΑ το 2016, παρά το γεγονός ότι η Χίλαρι Κλίντον, η υποψήφια των Δημοκρατικών, είχε συγκεντρώσει σχεδόν τρία εκατομμύρια περισσότερες ψήφους. Αντίστοιχα, το 2000, ο Τζορτζ Ου. Μπους νίκησε τον Αλ Γκορ, ο οποίος είχε μισό εκατομμύριο περισσότερες ψήφους. Αυτές οι περιπτώσεις αναδεικνύουν το ιδιαίτερο εκλογικό σύστημα που χρησιμοποιείται στις Ηνωμένες Πολιτείες.
Πώς λειτουργούν οι εκλογές στις ΗΠΑ
Το εκλογικό σύστημα των ΗΠΑ, που χρονολογείται από το 1787, καθορίζει τους κανόνες για την εκλογή του προεδρού, με έμμεσο τρόπο και σε έναν γύρο. Στη βάση αυτού του συστήματος βρίσκονται οι εκλέκτορες του Σώματος των Εκλεκτόρων. Στις δύο προαναφερθείσες περιπτώσεις, οι υποψήφιοι που τελικά κέρδισαν τις εκλογές είχαν συγκεντρώσει τουλάχιστον 270 εκλέκτορες.
Οι εκλέκτορες ανέρχονται συνολικά σε 538 και οι περισσότεροι από αυτούς είναι τοπικοί αξιωματούχοι του κόμματός τους. Τα ονόματά τους δεν αναγράφονται στα ψηφοδέλτια, όπου εμφανίζονται μόνο οι υποψήφιοι πρόεδροι και αντιπρόεδροι των δύο μεγάλων κομμάτων.
Ο αριθμός των εκλεκτόρων που αντιστοιχεί σε κάθε πολιτεία υπολογίζεται από το άθροισμα των βουλευτών της στην Βουλή των Αντιπροσώπων, που εξαρτάται από τον πληθυσμό της πολιτείας, και των δύο γερουσιαστών που εκλέγονται από αυτήν. Για παράδειγμα, η Καλιφόρνια διαθέτει 55 εκλέκτορες, ενώ το Τέξας 38. Αντίθετα, η Αλάσκα, το Βερμόντ, το Γουαϊόμινγκ και το Ντέλαγουερ έχουν μόνο 3 εκλέκτορες.
Ο υποψήφιος που κερδίζει τις περισσότερες ψήφους σε μια πολιτεία αποκτά αυτομάτως όλους τους εκλέκτορες της. Μοναδικές εξαιρέσεις αποτελούν οι πολιτείες της Νεμπράσκα και του Μέιν, οι οποίες μοιράζουν αναλογικά τους εκλέκτορες στους δύο υποψηφίους.
Στις εκλογές του Νοεμβρίου 2016, ο Τραμπ κέρδισε 306 εκλέκτορες. Παρά τις εκκλήσεις εκατομμυρίων Αμερικανών να μην εκλεγεί, μόνο δύο εκλέκτορες από το Τέξας δεν τον ψήφισαν, με αποτέλεσμα να καταλήξει με 304 ψήφους στο Σώμα των Εκλεκτόρων.
Προεδρικές νίκες χωρίς πλειοψηφία ψήφων
Η νίκη του Τραμπ το 2016, παρόλο που δεν είχε τις περισσότερες ψήφους, δεν ήταν πρωτοφανής. Πέντε Αμερικανοί πρόεδροι έχουν εκλεγεί χωρίς να συγκεντρώσουν την πλειοψηφία των ψήφων. Ο πρώτος ήταν ο Τζον Κουίνσι Άνταμς το 1824, ο οποίος νίκησε τον Άντριου Τζάκσον.
Οι εκλογές του 2000 κατέληξαν σε μια επική αναμέτρηση στη Φλόριντα μεταξύ του Τζορτζ Ου. Μπους και του Αλ Γκορ. Αν και ο Γκορ είχε κερδίσει περισσότερες ψήφους σε εθνικό επίπεδο, ο Μπους κατάφερε τελικά να συγκεντρώσει 271 εκλέκτορες.
Το εκλογικό σύστημα των ΗΠΑ, που χρονολογείται από το 1787, καθορίζει τους κανόνες για την εκλογή προεδρού, με έμμεσο τρόπο και σε έναν γύρο.
Παρά τις προτάσεις και τις προσφυγές για τροποποίηση του εκλογικού συστήματος που έχουν υποβληθεί στο Κογκρέσο κατά τη διάρκεια των δεκαετιών, καμία δεν έχει αποφέρει αποτελέσματα.
Πηγή: ΑΠΕ – ΜΠΕ