Το γαλλογερμανικό δίδυμο, που για δεκαετίες υπήρξε ο κινητήριος μοχλός της Ευρωπαϊκής Ένωσης, φαίνεται να βρίσκεται σε ένα κρίσιμο σταυροδρόμι.
Η πολιτική αστάθεια και τα οικονομικά προβλήματα κυριαρχούν και στις δύο χώρες, καθιστώντας τις προκλήσεις για αποτελεσματική συνεργασία και ηγεσία εντός της ΕΕ μεγαλύτερες από ποτέ.
Στη Γερμανία, η κατάρρευση του κυβερνητικού συνασπισμού έχει εντείνει την αβεβαιότητα, με τις επικείμενες εκλογές του Φεβρουαρίου 2025 να προκαλούν καθυστερήσεις στη λήψη κρίσιμων αποφάσεων.
Στη Γαλλία, ο διορισμός του Φρανσουά Μπαϊρού ως τέταρτου πρωθυπουργού μέσα στο 2024 υπογραμμίζει την αδυναμία δημιουργίας σταθερής κυβέρνησης. Ο Εμανουέλ Μακρόν αντιμετωπίζει πολιτική κρίση και κοινωνική δυσαρέσκεια, καθιστώντας δύσκολη την προώθηση σημαντικών μεταρρυθμίσεων.
Οικονομικές Προκλήσεις
Η Γαλλία αντιμετωπίζει σοβαρές δημοσιονομικές πιέσεις, με δημόσιο χρέος στο 110% του ΑΕΠ και έλλειμμα που ξεπερνά το 6%, γεγονός που πλήττει την αξιοπιστία της στις αγορές. Παράλληλα, η παραδοσιακά ισχυρή γερμανική οικονομία υποφέρει από υψηλό κόστος ενέργειας και εργασίας, ενώ η αυτοκινητοβιομηχανία καθυστερεί στη μετάβαση στην ηλεκτροκίνηση. Η εξάρτηση από την Κίνα και η απειλή δασμών από τις ΗΠΑ επιδεινώνουν την κατάσταση.
Η καθυστέρηση στη λήψη αποφάσεων σε ευρωπαϊκό επίπεδο μπορεί να παραλύσει την ΕΕ, ιδιαίτερα όταν απαιτείται ισχυρή και ενιαία απάντηση σε γεωπολιτικές προκλήσεις, όπως ο πόλεμος στην Ουκρανία και οι αλλαγές στη διεθνή σκηνή. Η συρρίκνωση των δύο μεγαλύτερων οικονομιών της ΕΕ το 2025 ενδέχεται να επηρεάσει αρνητικά τη συνολική οικονομική δυναμική του μπλοκ.
Η επιστροφή της πολιτικής «Πρώτα η Αμερική» υπό την προεδρία Τραμπ και η γεωπολιτική άνοδος της Κίνας απαιτούν από την ΕΕ να επιδείξει ενότητα και ισχυρή ηγεσία, η οποία επί του παρόντος μοιάζει να απουσιάζει.
Η κατάσταση αυτή καθιστά απαραίτητη την ανασυγκρότηση του γαλλογερμανικού άξονα, καθώς η Ευρώπη δεν μπορεί να αντιμετωπίσει τις διεθνείς προκλήσεις χωρίς έναν στιβαρό πυρήνα ηγεσίας. Ωστόσο, με τις δύο χώρες να παλεύουν με εσωτερικές κρίσεις, η αποστολή αυτή φαντάζει ιδιαίτερα δύσκολη.
Η άνοδος της ακροδεξιάς
Η πολιτική κρίση στη Γερμανία και οι οικονομικές προκλήσεις που τη συνοδεύουν βρίσκονται στο επίκεντρο μιας εξαιρετικά ρευστής και αβέβαιης περιόδου. Η αποπομπή του Κρίστιαν Λίντνερ από τον Όλαφ Σολτς και η διάλυση της τρικομματικής κυβέρνησης συνασπισμού ανέδειξαν τις έντονες εσωτερικές διαφορές, ιδιαίτερα σε κρίσιμα θέματα, όπως η οικονομική πολιτική και η διαχείριση του κρατικού προϋπολογισμού.
Η κίνηση του Σολτς να ζητήσει ψήφο εμπιστοσύνης ερμηνεύεται ως στρατηγική προσπάθεια να θέσει τέρμα στη «στασιμότητα» και να προκαλέσει νέες εκλογές. Ωστόσο, το πολιτικό τοπίο που αποτυπώνεται στις δημοσκοπήσεις είναι έντονα κατακερματισμένο. Με την κεντροδεξιά CDU/CSU να προηγείται, αλλά χωρίς επαρκή αυτοδυναμία, και την ακροδεξιά AfD να καταγράφει ανησυχητική άνοδο, οι προοπτικές για σταθερή κυβερνητική πλειοψηφία φαίνονται περιορισμένες.
Η σημαντική άνοδος της AfD αντικατοπτρίζει τη δυσαρέσκεια ενός μεγάλου μέρους του πληθυσμού, ιδιαίτερα στα θέματα μετανάστευσης, οικονομίας και ενεργειακής πολιτικής.
Η γερμανική οικονομία, παρά την ανθεκτικότητά της, έχει επηρεαστεί από τον πληθωρισμό, την ενεργειακή κρίση και την επιβράδυνση της βιομηχανικής παραγωγής.
Η Γερμανία αντιμετωπίζει προκλήσεις στη διατήρηση της ηγετικής της θέσης εντός της ΕΕ, ιδιαίτερα καθώς η Γαλλία προσπαθεί να εκμεταλλευτεί το πολιτικό κενό για να ενισχύσει τη δική της επιρροή.
Την ίδια στιγμή, ο νέος Γάλλος πρωθυπουργός Μπαϊρού, πρέπει να προσπαθήσει να «συναρμολογήσει» μια πιο σταθερή κυβερνητική πλειοψηφία, ενδεχομένως με τη συμμετοχή μέρους της κεντροαριστεράς – ή τουλάχιστον να εξασφαλίσει μια ανακωχή, που δεν θα αφήσει τη νέα κυβέρνηση επιρρεπή στην ίδια ακριβώς απειλή: Μια ψήφο δυσπιστίας που να υποστηρίζεται τόσο από την αριστερά όσο και από την ακροδεξιά, όπως αυτή του Μπαρνιέ.
Η κοινοβουλευτική αριθμητική, ωστόσο, παραμένει η ίδια. Ο Μακρόν «φαίνεται να ετοιμάζεται να οικοδομήσει ένα πιο σταθερό κυβερνητικό σύμφωνο με τους Συντηρητικούς, τους Σοσιαλιστές, τους Κομμουνιστές και τους Πράσινους», οι οποίοι «φαίνονται έτοιμοι να κάνουν συμβιβασμούς και να αποφύγουν άλλη μια κυβέρνηση στο έλεος του RN», λέει ο Ριμ Μομτάζ της δεξαμενής σκέψης Carnegie Europe. «Αλλά αυτό είναι μόνο μια προσωρινή λύση. Εξακολουθεί να μην έχει λύση για να αντιστρέψει την άνοδο της δημοτικότητας που απολαμβάνει η Λεπέν από το 2017 και τις σημαντικές πιθανότητες που έχει να εκλεγεί πρόεδρος το 2027» προσθέτει.
