Στην ανατολική Ισπανία, οι πλημμύρες στην περιοχή της Βαλένθια έχουν προκαλέσει τον θάνατο τουλάχιστον 158 ανθρώπων, σύμφωνα με τις αρχές της χώρας. Το καταστροφικό φαινόμενο έχει οδηγήσει σε βροχοπτώσεις που ισοδυναμούν με τις ποσότητες που κανονικά θα έπεφταν σε αρκετούς μήνες, σε διάστημα λιγότερο από μία ημέρα. Αυτές οι πλημμύρες είναι από τις πιο θανατηφόρες που έχει βιώσει η Ισπανία εδώ και δεκαετίες.
Καθώς οι διασώστες σκάβουν μέσα στη λάσπη αναζητώντας επιζώντες, ο αριθμός των θυμάτων αναμένεται να αυξηθεί, καθώς αρκετοί άνθρωποι παραμένουν αγνοούμενοι. Παράλληλα, οι μετεωρολογικές προβλέψεις προειδοποιούν για περισσότερες βροχές, οι οποίες αναμένονται και στην Καταλονία, αν και για την ώρα δεν υπάρχει προειδοποίηση για έντονα καιρικά φαινόμενα.
Η ένταση των πλημμυρών έχει βυθίσει ολόκληρες κοινότητες, μετατρέποντας τους δρόμους σε ορμητικά ποτάμια λάσπης και προκαλώντας διακοπές ηλεκτροδότησης σε πολλές περιοχές. Βίντεο που έχουν αναρτηθεί στο διαδίκτυο από κατοίκους και υπηρεσίες έκτακτης ανάγκης δείχνουν αυτοκίνητα να παρασύρονται από τα ορμητικά νερά, δημιουργώντας εικόνες καταστροφής.
Αστραπιαίες ή ξαφνικές πλημμύρες
Οι αστραπιαίες πλημμύρες ανήκουν στην υποκατηγορία των πλημμυρών που προκαλούνται από βροχή και ενδέχεται να προκύψουν και από το λιώσιμο του χιονιού. Χαρακτηρίζονται από την ταχεία υπερχείλιση και υποχώρηση του νερού, χωρίς προειδοποιητικά σημάδια, και συνήθως οφείλονται σε έντονες βροχοπτώσεις σε περιορισμένες γεωγραφικές περιοχές.
Αυτές οι πλημμύρες συμβαίνουν ξαφνικά, συνήθως 6-12 ώρες μετά από τις βροχοπτώσεις, και προκαλούνται από απότομη αύξηση της στάθμης του νερού με υψηλές ταχύτητες. Ιδιαίτερα παρατηρούνται σε λοφώδεις ή ορεινές περιοχές με απότομες κλίσεις. Σε ορισμένες περιοχές της Μεσογείου, όπως η Ελλάδα και η Κύπρος, οι καταστροφικές αστραπιαίες πλημμύρες είναι πολύ πιο συχνές σε σύγκριση με άλλες περιοχές της Ευρώπης.
Η επιφανειακή απορροή που προκαλούν αυτές οι πλημμύρες είναι κρίσιμη για τη διάρκεια του φαινομένου και αποτελεί σοβαρή απειλή για την ακεραιότητα των κτιρίων και των υποδομών. Λόγω του περιορισμένου χρόνου προετοιμασίας και εκκένωσης, οι ανθρώπινες απώλειες είναι συχνά σοβαρές. Η μόνη λύση είναι η αναζήτηση υψηλότερου εδάφους, κάτι που δεν ήταν εφικτό στους αυτοκινητοδρόμους που επλήγησαν από τις πλημμύρες.
Όταν μεγάλες ποσότητες νερού περνούν από στενές περιοχές, όπως σε στενά ποταμών, το νερό αποκτά ταχύτητα και ύψος. Στα ελληνικά ποτάμια, παρατηρείται ότι το νερό μπορεί να φτάσει σε ύψη 8-10 μέτρων, όπως συμβαίνει σε ποτάμια όπως ο Λούσιος ή ο Αλφειός.
Αυτές οι εικόνες από την Ισπανία αναδεικνύουν τη δύναμη του νερού όταν αποκτά ορμή.
Βροχοπτώσεις στην Ισπανία σύμφωνα με το Climatebook
Η Εθνική Μετεωρολογική Υπηρεσία της Ισπανίας (AEMET) ανακοίνωσε ότι η μεγαλύτερη ημερήσια βροχόπτωση καταγράφηκε στην περιοχή Τσίβα, 30 χλμ δυτικά της Βαλένθια, φτάνοντας τα 445.4 χιλιοστά. Αυτή είναι η 2η υψηλότερη ημερήσια τιμή βροχής στην Περιφέρεια της Βαλένθια, μετά τα 520 χιλιοστά που καταγράφηκαν στην πόλη Ταβέρνες ντε λα Βαλ το 1996.
Σύμφωνα με προκαταρκτικά δορυφορικά δεδομένα που κατέγραψε η επιστημονική ομάδα του Climatebook, μια εκτενής περιοχή της Ανατολικής Ισπανίας δέχθηκε πάνω από 100-150 χιλιοστά βροχής (180 χιλιοστά στο κέντρο της Βαλένθια), με τοπικές τιμές που ξεπέρασαν τα 250 χιλιοστά σε λιγότερο από 24 ώρες.
Η κατάσταση παραμένει κρίσιμη στη Βαλένθια, την Καταλονία και άλλες περιοχές, καθώς οι καιρικές συνθήκες θα παραμείνουν ασταθείς έως το Σαββατοκύριακο 2-3 Νοεμβρίου 2024, σύμφωνα με το Climatebook.
Κίνδυνος αστραπιαίων πλημμυρών στις πόλεις
Οι πυκνοκατοικημένες περιοχές είναι ιδιαίτερα ευάλωτες σε αιφνίδιες πλημμύρες. Η κατασκευή κτιρίων, αυτοκινητοδρόμων και χώρων στάθμευσης αυξάνει την απορροή, μειώνοντας την ποσότητα της βροχής που απορροφάται από το έδαφος. Σύμφωνα με το Εθνικό Εργαστήριο Σοβαρών Καταιγίδων των ΗΠΑ, αυτή η απορροή αυξάνει τον κίνδυνο αιφνίδιων πλημμυρών.
Κατά τη διάρκεια έντονης βροχής, οι αγωγοί ομβρίων μπορεί να υπερφορτωθούν ή να βουλώσουν, με αποτέλεσμα να πλημμυρίσουν οι δρόμοι και τα κτίρια που βρίσκονται κοντά. Τα χαμηλά σημεία, όπως οι υπόγειες διαβάσεις και τα υπόγεια γκαράζ, μπορούν να γίνουν επικίνδυνα.
Οι άνδρες και οι γυναίκες που κάνουν αυτή τη δουλειά είναι πραγματικοί ήρωες. Στη Βαλένθια, Ισπανία, εργάζονται μέρα και νύχτα. pic.twitter.com/82VIeMAo67
— Chay Bowes (@BowesChay) 31 Οκτωβρίου 2024
Αστοχίες φραγμάτων και κορεσμένα εδάφη
Αστοχίες φραγμάτων μπορούν να δημιουργήσουν καταστροφικά κύματα νερού. Ένα τέτοιο περιστατικό συνέβη το 1889, όταν ένα φράγμα έσπασε στην Πενσυλβάνια, απελευθερώνοντας ένα τείχος νερού ύψους 10-12 μέτρων που σκότωσε 2200 ανθρώπους μέσα σε λίγα λεπτά. Οι απότομοι λόφοι και τα βουνά προκαλούν γρήγορη απορροή, οδηγώντας σε ταχεία άνοδο των ρεμάτων.
Τα κορεσμένα εδάφη, συμπεριλαμβανομένων εκείνων που έχουν υποστεί πυρκαγιά, δεν απορροφούν καλά το νερό, γεγονός που μπορεί να οδηγήσει σε γρήγορες αστραπιαίες πλημμύρες. Ένα ρυάκι με βάθος μόλις 15 εκατοστά μπορεί να μετατραπεί σε ορμητικό ποτάμι βάθους 3 μέτρων σε λιγότερο από μία ώρα, αν μια καταιγίδα διαρκέσει πάνω από μια περιοχή.
Συχνά, οι καταιγίδες που προκαλούν έντονες βροχοπτώσεις μπορεί να συμβαίνουν πολύ πιο πάνω από την πληγείσα περιοχή, καθιστώντας δύσκολη την αναγνώριση μιας επικίνδυνης κατάστασης.
