Το παγκόσμιο πολιτικό και στρατιωτικό σκηνικό βρίσκεται σε συνεχή αλλαγή, με ορισμένους ειδικούς να υποστηρίζουν ότι ο Γ’ Παγκόσμιος Πόλεμος έχει ήδη ξεκινήσει. Αν και δεν υπάρχουν οι παραδοσιακές μάχες μεγάλης κλίμακας ή οι γνωστές εικόνες από πυρηνικές εκρήξεις, τα στοιχεία δείχνουν ότι ο κόσμος έχει εμπλακεί σε μια μορφή πολέμου που είναι διακριτική, διάχυτη και εξελίσσεται σε πολλούς τομείς.
Ο υβριδικός πόλεμος: Μια νέα μορφή σύγκρουσης
Η έννοια του υβριδικού πολέμου είναι κεντρική στην ιδέα ότι ο Γ’ Παγκόσμιος Πόλεμος είναι ήδη σε εξέλιξη. Στις σύγχρονες συγκρούσεις, οι μάχες δεν διεξάγονται μόνο με παραδοσιακά όπλα, αλλά περιλαμβάνουν και κυβερνοεπιθέσεις, παραπληροφόρηση και οικονομική χειραγώγηση.
Οι Mark Toth, ειδικός σε θέματα εθνικής ασφάλειας, και ο πρώην αξιωματικός των αμερικανικών μυστικών υπηρεσιών, συνταγματάρχης Jonathan Sweet, αναφέρουν την εμπλοκή της Ρωσίας στην Ουκρανία ως χαρακτηριστικό παράδειγμα υβριδικού πολέμου. Τονίζουν τη χρήση παραστρατιωτικών ομάδων όπως η Ομάδα Βάγκνερ από τη Μόσχα για την αποσταθεροποίηση περιοχών στην Αφρική, καθώς και την αυξανόμενη επιρροή της Ρωσίας στον κυβερνοχώρο και το Διάστημα.
Η παραπληροφόρηση, συμπεριλαμβανομένων των τρολ και των deepfakes που παράγονται από τεχνητή νοημοσύνη, χρησιμοποιούνται από τη Ρωσία για να επηρεάσουν τη δημόσια γνώμη και να προκαλέσουν διχόνοια στις δυτικές δημοκρατίες, προσθέτοντας μια ακόμα διάσταση σε αυτόν τον νέο πόλεμο.
Κινητικός πόλεμος: Τα φυσικά μέτωπα μάχης
Ενώ οι υβριδικές τακτικές κυριαρχούν, κάποιες περιοχές του κόσμου εξακολουθούν να βιώνουν σφοδρές φυσικές συγκρούσεις. Στην Ουκρανία, για παράδειγμα, η κατάσταση είναι δραματική, με τον πόλεμο να κλιμακώνεται και τον απολογισμό να είναι καταστροφικός για πολίτες και στρατιώτες.
Οι πρόσφατοι πύραυλοι που προμήθευσε η Δύση στο Κίεβο προκάλεσαν νέα ρωσικά πλήγματα, συμπεριλαμβανομένου του υπερηχητικού πυραύλου Oreshnik, ο οποίος μπορεί να κινείται με αδιανόητη ταχύτητα. Η στρατηγική της Ρωσίας δεν περιορίζεται μόνο στο πεδίο της μάχης, αλλά περιλαμβάνει επίσης τη χρήση της ενέργειας ως όπλου, με εκατομμύρια Ουκρανούς να υποφέρουν από διακοπές ρεύματος λόγω των ρωσικών επιθέσεων.
Σύμφωνα με τους Toth και Sweet, η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία σηματοδοτεί το τέλος της μεταπολεμικής τάξης, καθώς «ήταν το εναρκτήριο στάδιο του Γ’ Παγκόσμιου Πολέμου». Αυτή η νέα πραγματικότητα έχει επηρεάσει και άλλες περιοχές, όπως η Μέση Ανατολή, όπου οι εντάσεις έχουν αυξηθεί μετά τις επιθέσεις της Χαμάς στο Ισραήλ τον Οκτώβριο του 2023.
Ανταγωνισμός μεγάλων δυνάμεων και ιδεολογικές διαιρέσεις
Η παγκόσμια σύγκρουση δεν περιορίζεται μόνο στις στρατιωτικές και ψηφιακές μάχες, αλλά εκτυλίσσεται και στον τομέα της ιδεολογίας. Ο πρώην πρόεδρος της Γαλλίας, Φρανσουά Ολάντ, δήλωσε ότι «βρισκόμαστε σε έναν παγκόσμιο πόλεμο μεταξύ δημοκρατίας και αυταρχισμού».
Αυτό το ιδεολογικό χάσμα γίνεται ολοένα και πιο προφανές, καθώς χώρες όπως η Ρωσία, η Κίνα και η Βόρεια Κορέα ενώνουν τις δυνάμεις τους εναντίον των δυτικών δημοκρατιών. Ο Ολάντ προειδοποίησε ότι η Ευρώπη πρέπει να ενωθεί για να υπερασπιστεί τις δημοκρατικές της αξίες, θέτοντας το ερώτημα αν είμαστε διατεθειμένοι να θυσιάσουμε κάτι για να τις προστατεύσουμε.
Ο Sir Richard Knighton, αρχηγός της βρετανικής RAF, τόνισε ότι η στρατηγική υπεροχή της Δύσης διαβρώνεται, καθώς χώρες όπως η Κίνα εκσυγχρονίζουν τις στρατιωτικές τους δυνάμεις με ταχύτητα. «Γινόμαστε μάρτυρες μιας επιστροφής στον ανταγωνισμό των μεγάλων δυνάμεων», προειδοποίησε, υπογραμμίζοντας την ανάγκη ενίσχυσης της άμυνας για να αντιμετωπιστούν αυτές οι αναδυόμενες απειλές.
Μπορεί να αποφευχθεί η παγκόσμια κρίση;
Παρά τις αυξανόμενες εντάσεις, ορισμένοι αναλυτές παραμένουν επιφυλακτικοί. Η Adeline Van Houtte, ανώτερη αναλύτρια Ευρώπης στο Economist Intelligence Unit, προειδοποιεί ότι, αν και ο κίνδυνος κλιμάκωσης είναι υψηλός, ο Γ’ Παγκόσμιος Πόλεμος δεν είναι ακόμα αναπόφευκτος.
Πιστεύει ότι οι υβριδικές τακτικές της Ρωσίας είναι κυρίως εργαλεία εκφοβισμού και όχι ενδείξεις επικείμενου μεγάλου πολέμου. Ωστόσο, οι Toth και Sweet επιμένουν ότι ο κόσμος βιώνει ήδη τα πρώτα στάδια του Γ’ Παγκόσμιου Πολέμου, αν και προς το παρόν περιορίζεται κυρίως στην Ουκρανία.
Καθώς η γεωπολιτική κατάσταση εξελίσσεται, το ερώτημα δεν είναι αν έχει ξεκινήσει ο Γ’ Παγκόσμιος Πόλεμος, αλλά πώς θα εξελιχθεί. Ο Knighton προειδοποιεί για την ανάγκη προσαρμογής και στρατηγικής ανθεκτικότητας, τονίζοντας ότι η ικανότητα ενός έθνους να προσαρμόζεται σε μια σύγκρουση είναι κρίσιμη για την επιτυχία.
«Η στρατηγική ανθεκτικότητα και οι επενδύσεις σε αμυντικά συστήματα είναι πιο αναγκαίες από ποτέ», καταλήγει, υπογραμμίζοντας την ανάγκη να προετοιμαστούμε για αναδυόμενες απειλές που ξεπερνούν τα σύνορα της Ουκρανίας.
