Η πλύση εγκεφάλου, ο έλεγχος του νου και η ψυχολογική χειραγώγηση είναι όροι που προκαλούν ανησυχία και συνδέονται με αρνητικές καταστάσεις. Αυτές οι τεχνικές παρατηρούνται συχνά σε θρησκευτικούς ψευδοδασκάλους και σε ηγέτες σεχτών, αλλά τελευταία, έχουν αρχίσει να εμφανίζονται και σε τεχνολογικούς γκουρού, οι οποίοι εκμεταλλεύονται ανυποψίαστους πολίτες προσφέροντας ανύπαρκτους ψηφιακούς θησαυρούς. Παρά τους κινδύνους που εγκυμονούν, η πλύση εγκεφάλου δεν είναι αναγνωρισμένο έγκλημα σύμφωνα με τον ισχύοντα Ποινικό Κώδικα, γεγονός που καθιστά δύσκολη την ποινική δίωξη αυτών των πρακτικών.
Η πρωτοβουλία του RedUNE
Στην Ισπανία, η πρωτοβουλία του RedUNE επιδιώκει να αλλάξει αυτή την κατάσταση, προσπαθώντας να ποινικοποιήσει την καταναγκαστική πειθώ και την πλύση εγκεφάλου. Ο οργανισμός, ο οποίος έχει αφιερωθεί στη βοήθεια ατόμων που έχουν υποστεί χειραγώγηση από σέκτες, έχει ξεκινήσει τη συλλογή περισσότερων από 300.000 υπογραφών. Αυτές οι υπογραφές θα παρουσιαστούν στο ισπανικό Κονγκρέσο, με στόχο να ζητηθεί από τους βουλευτές η ποινικοποίηση αυτών των πρακτικών.
Νόμος για την ψυχολογική χειραγώγηση
Οι υποστηρικτές της πρωτοβουλίας είναι αισιόδοξοι ότι η ισπανική νομοθεσία θα εξελιχθεί και θα γίνει συγκρίσιμη με εκείνη άλλων ευρωπαϊκών χωρών, όπως η Γαλλία και το Βέλγιο, οι οποίες έχουν ήδη θεσπίσει νόμους κατά της ψυχολογικής χειραγώγησης. Η έννοια της «πειθαναγκαστικής πειθούς» έχει αποκτήσει προσοχή τα τελευταία χρόνια, καθώς πολλές περιπτώσεις κακοποιητικών σχέσεων και συμμετοχής σε αιρέσεις δείχνουν την ανάγκη για νομική προστασία.
Τι είναι η πειθαναγκαστική πειθώ;
Η πειθαναγκαστική πειθώ αναφέρεται σε μεθόδους που χρησιμοποιούνται από ηγέτες ή ομάδες για να επηρεάσουν τη βούληση ενός ατόμου, οδηγώντας το να ακολουθεί εντολές που διαφορετικά δεν θα υιοθετούσε. Αυτές οι μέθοδοι περιλαμβάνουν απομόνωση, ψυχολογική πίεση και έλεγχο της πληροφορίας. Τέτοιες τακτικές δεν είναι καινούργιες και έχουν χρησιμοποιηθεί από αιρέσεις και αυταρχικούς ηγέτες για να κρατούν τους οπαδούς τους σε πλήρη εξάρτηση.
Η περίπτωση της Πατρίσια Αγκιλάρ
Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η περίπτωση της Πατρίσια Αγκιλάρ, μιας νεαρής γυναίκας που «κατελήφθη» από έναν γκουρού μέσω διαδικτυακών μηνυμάτων και ακολούθησε αυτόν στο Περού, αποκομμένη από την οικογένειά της. Παρά την προφανή πειθαναγκαστική πειθώ, η οικογένειά της δεν μπορούσε να την προστατεύσει νομικά, καθώς δεν υπήρχαν νόμιμα μέσα για να αναγνωρίσουν την ψυχολογική πίεση που είχε υποστεί. Η τελική καταδίκη του γκουρού βασίστηκε σε κατηγορίες εμπορίας ανθρώπων, παρά σε πειθαναγκασμό.
Σοβαρότητα του ζητήματος
Η πειθαναγκαστική πειθώ δεν περιορίζεται μόνο σε θρησκευτικές ομάδες. Σήμερα, παρατηρείται η χρήση αυτών των τεχνικών και σε ψηφιακά περιβάλλοντα, όπως η IM Mastery Academy, μια πλατφόρμα που χρησιμοποιεί πειθαναγκαστικές τακτικές για να προσελκύσει θύματα, κυρίως νέους, με υποσχέσεις οικονομικής επιτυχίας. Η αναγνώριση και ποινικοποίηση αυτών των πρακτικών είναι επείγουσα, ώστε να προστατευτούν οι ευάλωτοι και να μπορούν να αναζητήσουν δικαιοσύνη.
Η ανάγκη για νομοθεσία
Οι νομικοί εκπρόσωποι των θυμάτων επισημαίνουν ότι το ζήτημα δεν αφορά μόνο τις σέκτες, αλλά την εγκληματική συμπεριφορά που παραβιάζει την ελεύθερη βούληση. Η RedUNE τονίζει ότι είναι επιτακτική η ανάγκη για νομοθεσία που θα προστατεύει από ψυχολογική κακοποίηση σε κάθε κοινωνική σχέση, προτού προκύψουν σοβαροί ψυχολογικοί τραυματισμοί.
Πλύση εγκεφάλου και ψυχολογική χειραγώγηση
Η πλύση εγκεφάλου, αν και σχετίζεται με την ψυχολογική χειραγώγηση, αναφέρεται σε πιο ακραίες και συστηματικές μεθόδους αναδιαμόρφωσης της συνείδησης ενός ατόμου. Αυτές οι μέθοδοι περιλαμβάνουν απομόνωση και κακοποίηση. Αν και οι δύο όροι αφορούν την χειραγώγηση της σκέψης, η πλύση εγκεφάλου είναι συνήθως πιο έντονη.
Πράξεις που συνδέονται με την πλύση εγκεφάλου
- Ψυχολογική ή φυσική κακοποίηση: Η βία ή ο εκφοβισμός για την αλλοίωση της συνείδησης είναι παράνομη.
- Απάτη: Η εξαπάτηση για να επιτευχθεί ένα αποτέλεσμα μπορεί να θεωρηθεί έγκλημα.
- Αποστέρηση ελευθερίας: Η απομόνωση ή ο περιορισμός της ελευθερίας ενός ατόμου για τον έλεγχο της σκέψης του είναι επίσης παράνομη.
Η ποινικοποίηση της πειθαναγκαστικής πειθούς και της πλύσης εγκεφάλου είναι αναγκαία για την προστασία των θυμάτων και τη διασφάλιση της ελεύθερης βούλησης. Η νομοθεσία σε χώρες όπως η Γαλλία έχει ήδη προχωρήσει σε αυστηρότερους κανόνες για την αντιμετώπιση αυτών των πρακτικών, και η Ισπανία θα πρέπει να ακολουθήσει το παράδειγμά τους.
