Ο Αμπού Μοχάμεντ αλ-Τζολάνι, ντυμένος με χακί και συνοδευόμενος από άοπλους φρουρούς, πραγματοποίησε μια θριαμβευτική εμφάνιση ανεβαίνοντας τα σκαλιά της μεσαιωνικής ακρόπολης του Χαλεπίου, της δεύτερης μεγαλύτερης πόλης στη Συρία, αυτή την εβδομάδα. Η εμφάνισή του προήλθε μετά από μια αστραπιαία επίθεση των τζιχαντιστών υπό την ηγεσία της Χαγιάτ Ταχρίρ αλ-Σαμ (HTS), που οδήγησε στην κατάληψη της πόλης, μια από τις πιο σημαντικές εξελίξεις στον 13χρονο εμφύλιο πόλεμο της Συρίας.
Ο ηγέτης της HTS, ο οποίος έχει περάσει τα τελευταία χρόνια σε μια διαδικασία πολιτικού μετασχηματισμού, χαιρέτησε τους κατοίκους του Χαλεπιού πριν επιβιβαστεί στο λευκό τζιπ του και επιστρέψει στην πρώτη γραμμή. Αυτή η κίνηση δείχνει την πολιτική του στρατηγική, καθώς επιδιώκει να παρουσιαστεί ως σοβαρός πολιτικός ηγέτης που μπορεί να ανατρέψει τον Μπασάρ λ-Άσαντ, σύμφωνα με τους Financial Times.
«Ο Τζολάνι ξέρει πώς να επιλέγει τις κατάλληλες στιγμές και να τις εκμεταλλεύεται», δηλώνει ο Άαρον Ζέλιν, ειδικός σε θέματα τζιχαντισμού. «Διάλεξε ένα συμβολικό μέρος, χωρίς όπλα γύρω του – αυτό σχεδιάστηκε για να τον αναδείξει ως σοβαρό και πολιτικό ηγέτη».
Η ανατροπή στη Συρία
Η επιτυχία της HTS στην κατάληψη του Χαλεπιού υπογραμμίζει την ευθραυστότητα της κυριαρχίας του Άσαντ στη διαλυμένη Συρία. Παρά την υποστήριξη από τη Ρωσία και το Ιράν, οι δυνάμεις του δεν μπόρεσαν να αντιμετωπίσουν την προέλαση των τζιχαντιστών. Λίγες ημέρες μετά την κατάληψη του Χαλεπιού, οι τζιχαντιστές προχώρησαν και στην κατάληψη της Χάμα, κατευθυνόμενοι στη συνέχεια νότια προς τη Χομς, με τη Δαμασκό να είναι πιθανός επόμενος στόχος.
Η επιτυχία αυτή είναι αποτέλεσμα μιας προσεκτικής και πολυετούς προετοιμασίας από τον Τζολάνι, ο οποίος κατάφερε να ανασυγκροτήσει την ομάδα του μετά από μια σχεδόν καταστροφική περίοδο πριν από πέντε χρόνια. Μετρίασε το ισλαμιστικό δόγμα της ομάδας του, ενίσχυσε τις στρατιωτικές της ικανότητες και δημιούργησε μια κυβέρνηση πολιτών.
Ποιος είναι ο Αμπού Μοχάμεντ αλ-Τζολάνι
Γεννημένος το 1982 ως Αχμέντ Χουσεΐν αλ-Σαράα, ο Τζολάνι πέρασε τα πρώτα του χρόνια στη Σαουδική Αραβία, προτού μετακομίσει στη Δαμασκό. Πιστεύει ότι ριζοσπαστικοποιήθηκε κατά τη διάρκεια της δεύτερης ιντιφάντας το 2000, όταν άρχισε να σκέφτεται πώς να υπερασπιστεί τον λαό του από κατακτητές.
Αφού συμμετείχε στην αντίσταση κατά της αμερικανικής εισβολής στο Ιράκ το 2003, έφτασε στη Βαγδάτη και αργότερα φυλακίστηκε στο Camp Bucca, το οποίο θεωρείται εκκολαπτήριο ηγετών τζιχαντιστών. Απελευθερώθηκε το 2011 και διέσχισε τα σύνορα στη Συρία με σκοπό την επέκταση της Αλ Κάιντα. Ωστόσο, η αντιπαλότητα με τους ηγέτες της Αλ Κάιντα τον οδήγησε να αποστασιοποιηθεί από την υπερεθνική τζιχαντιστική ιδεολογία και να εστιάσει σε έναν εθνικιστικό αγώνα για τη Συρία.
«Η μοίρα του Τζολάνι γράφεται αυτή τη στιγμή. Ο τρόπος που θα διαχειριστεί την επόμενη φάση θα καθορίσει την κληρονομιά του», λέει ο Τζερόμ Ντρέβον, ειδικός σε θέματα τζιχαντισμού.
Η ανατροφή και η στρατηγική του
Ο Τζολάνι ξεχωρίζει για την εκπαίδευση και την αστική του προέλευση, κάτι που τον έχει βοηθήσει να διαμορφώσει μια πιο μετριοπαθή προσέγγιση στο Ισλάμ. Ωστόσο, οι ειδικοί προειδοποιούν ότι αυτό δεν τον καθιστά φιλελεύθερο δημοκράτη, αλλά έναν χαρισματικό ηγέτη ενός αυταρχικού καθεστώτος.
Η επιτυχία του οφείλεται και στην ομάδα των νεαρών συμβούλων του, οι οποίοι έχουν καλή εκπαίδευση και κατανόηση του διεθνούς περιβάλλοντος. Το ερώτημα που παραμένει είναι πόσο μακριά μπορεί να φτάσει αυτός ο μετασχηματισμός, δεδομένου ότι οι ΗΠΑ έχουν χαρακτηρίσει την HTS τρομοκρατική οργάνωση.
Αυτή την εβδομάδα, ο Τζολάνι δήλωσε ότι η ομάδα του θα εξετάσει το ενδεχόμενο διάλυσης, με σκοπό τη δημιουργία ενός μεταβατικού οργάνου για τη διοίκηση του Χαλεπιού, σεβόμενοι τον κοινωνικό ιστό και την ποικιλομορφία της πόλης. Πρέπει να φανεί αν μπορεί να συνδυάσει αυτό το σχέδιο με τις τζιχαντιστικές ρίζες της ομάδας του.
Πηγή: ΟΤ