Ο βραβευμένος με Νομπέλ Οικονομίας Τζόζεφ Στίγκλιτς, σε μια αποκλειστική συνέντευξή του στα «ΝΕΑ» κατά την επίσκεψή του στην Αθήνα, επισημαίνει ότι, αν και η Ελλάδα έχει δείξει σημάδια οικονομικής ανάκαμψης, η ευημερία του ελληνικού λαού παραμένει στάσιμη. Προειδοποιεί μάλιστα ότι η μελλοντική ευημερία για τους Έλληνες, εκτός από εκείνους που βρίσκονται στην κορυφή, δεν φαίνεται αισιόδοξη.
Στη συζήτησή του, ο αμερικανός οικονομολόγος αναφέρεται και στις παγκόσμιες προκλήσεις που αντιμετωπεί η ανθρωπότητα, όπως ο ψυχρός πόλεμος μεταξύ ΗΠΑ και Κίνας και οι προσεχείς αμερικανικές εκλογές.
Ποιους κινδύνους αντιμετωπίζουμε σήμερα παγκοσμίως;
Οι πιο σημαντικοί κίνδυνοι που αντιμετωπίζει ο κόσμος περιλαμβάνουν τις εκλογές στις ΗΠΑ, που δημιουργούν αβεβαιότητα στην παγκόσμια οικονομία, καθώς και τις συνεχιζόμενες συγκρούσεις στην Ουκρανία και το Ισραήλ. Η κατάσταση στην Ουκρανία ειδικότερα επηρεάζει τη σταθερή προμήθεια πετρελαίου και υπάρχει ο κίνδυνος μιας περιφερειακής σύγκρουσης. Αν και οι υψηλές επιτόκια στις ΗΠΑ ήταν μια ανησυχία, η πρόσφατη μείωσή τους υποδεικνύει ότι ο κίνδυνος αυτός έχει μειωθεί σημαντικά.
Το υψηλό αμερικανικό χρέος αποτελεί κίνδυνο για τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα;
Σύμφωνα με τον Στίγκλιτς, το αμερικανικό χρέος δεν είναι τόσο υψηλό ώστε να προκαλεί προβλήματα, εφόσον υπάρχει καλή διαχείριση. Εκφράζει την πεποίθηση ότι αν εκλεγεί η Χάρις, η διαχείριση θα είναι καλύτερη σε σύγκριση με τον Τραμπ, ο οποίος έχει υποσχεθεί φορολογικές ελαφρύνσεις για δισεκατομμυριούχους και εταιρείες, κάτι που θα μπορούσε να επιβαρύνει το έλλειμμα κατά επτά τρισεκατομμύρια δολάρια.
Ποια στοιχεία της πολιτικής Τραμπ σε περίπτωση επανεκλογής του θα επηρεάσουν αρνητικά την Ευρώπη;
Η Ευρώπη ανησυχεί για την ιδιαίτερη συμπάθεια του Τραμπ προς δικτάτορες και τη σχέση του με τη Ρωσία. Υπάρχει φόβος ότι θα πιέσει για μια λύση στον πόλεμο με δυσμενείς όρους για την Ουκρανία, γεγονός που θα μπορούσε να ενθαρρύνει μια πιο επιθετική στάση της Ρωσίας σε γειτονικές χώρες. Αντίθετα, η Χάρις θα συνεχίσει να στηρίζει την Ουκρανία και θα διασφαλίσει ότι οι παραβιάσεις του διεθνούς δικαίου δεν θα μείνουν ατιμώρητες.
Πώς βλέπετε την ισορροπία δυνάμεων παγκοσμίως; Θα διατηρήσουν οι ΗΠΑ την ηγετική τους θέση;
Η Κίνα έχει πλέον μεγαλύτερη ισοτιμία αγοραστικής δύναμης από τις ΗΠΑ και η ανάπτυξή της είναι ταχύτερη. Αν και οι ΗΠΑ διατηρούν στρατιωτική υπεροχή, η πιθανότητα σύγκρουσης είναι δύσκολη και η στρατηγική τους θα επηρεαστεί από την αλληλεξάρτηση μεταξύ των δύο χωρών.
Θα μπορέσει η Ευρώπη να αντεπεξέλθει στις γεωπολιτικές πιέσεις;
Η Ευρώπη πρέπει να παραμείνει προσηλωμένη στη δημοκρατία και τα ανθρώπινα δικαιώματα. Αν εκλεγεί η Χάρις, θα ενταχθεί σε έναν συνασπισμό υπό την ηγεσία των ΗΠΑ. Αντίθετα, αν εκλεγεί ο Τραμπ, η κατάσταση θα είναι πιο περίπλοκη και η Ευρώπη θα πρέπει να αναθεωρήσει τη στρατηγική της.
Τι ρόλο μπορούν να παίξουν μικρές χώρες όπως η Ελλάδα;
Μικρές χώρες όπως η Ελλάδα μπορούν να διαδραματίσουν σημαντικό ρόλο στην παγκόσμια σκηνή, παρά το μέγεθός τους. Ως γενέτειρα της δημοκρατίας, η Ελλάδα θα μπορούσε να λειτουργήσει ως παράδειγμα, αλλά τα τελευταία χρόνια, έχει χάσει αυτή την εικόνα. Η υποταγή της στην τρόικα το 2015 είχε σοβαρές συνέπειες για τη δημοκρατία και την ευημερία των πολιτών της.
Αν και το ΑΕΠ της Ελλάδας έχει βελτιωθεί, η ποιότητα ζωής για τους πολίτες παραμένει σε χαμηλά επίπεδα. Η κατάσταση της μετανάστευσης και οι δημόσιες υπηρεσίες, συμπεριλαμβανομένων των υπηρεσιών υγείας, δείχνουν ότι η ευημερία του ελληνικού λαού έχει υποχωρήσει. Ο Στίγκλιτς καταλήγει ότι οι τελευταίες δεκαετίες έχουν καταγραφεί ως χαμένες για τους απλούς Έλληνες.
