Πριν από πάνω από τρία δισεκατομμύρια χρόνια, όταν οι πρώτοι πολυκύτταροι οργανισμοί δεν είχαν ακόμη εμφανιστεί, συνέβη ένα καταστροφικό γεγονός: ένας αστεροειδής, γνωστός ως S2, χτύπησε τη νεαρή Γη. Αυτός ο διαστημικός βράχος, τέσσερις φορές μεγαλύτερος από το Έβερεστ, προκάλεσε την εξάτμιση των ωκεανών και άλλαξε δραματικά την πορεία της εξέλιξης στον πλανήτη μας.
Η μελέτη που δημοσιεύθηκε στο PNAS εκτιμά ότι ο αστεροειδής S2 είχε μάζα 50 έως 200 φορές μεγαλύτερη από αυτήν του αντικειμένου που ευθύνεται για την εξαφάνιση των δεινοσαύρων πριν από 66 εκατομμύρια χρόνια. Τότε, η Γη βρισκόταν στην εποχή του Αρχαιοζωικού και η ατμόσφαιρά της δεν περιείχε οξυγόνο, με τα βακτήρια και τα αρχαιοβακτήρια να κυριαρχούν στις θάλασσες.
Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, το Ηλιακό Σύστημα ήταν γεμάτο βία και η Γη συχνά δεχόταν επιθέσεις από αστεροειδείς, οι οποίοι ήταν υπολείμματα από τη διαδικασία σχηματισμού των πλανητών πριν από περίπου 4,6 δισεκατομμύρια χρόνια.
Ενδείξεις της πρόσκρουσης βρέθηκαν στο Μπάρμπερτον Γκρίνστοουν Μπελτ της Νότιας Αφρικής (Nadja Drabon/Harvard University)
Η ακριβής τοποθεσία της πρόσκρουσης του S2 παραμένει άγνωστη, αλλά ίχνη του, που χρονολογούνται από 3,2 έως 3,6 δισεκατομμύρια χρόνια πριν, έχουν βρεθεί στη βορειοανατολική Νότια Αφρική, συγκεκριμένα στην ορεινή περιοχή του Μπάρμπερτον Γκρίνστοουν Μπελτ. Αυτά περιλαμβάνουν μικροσκοπικά σφαιρίδια βράχου που λιώνουν κατά την πρόσκρουση και κομμάτια του θαλάσσιου πυθμένα που εκτοξεύτηκαν στην ατμόσφαιρα.
Βράχια του θαλάσσιου βυθού παρασύρθηκαν από το τσουνάμι (Nadja Drabon/Harvard University)
«Βόμβα λιπάσματος»
Ο S2, με διάμετρο 37-58 χιλιομέτρων, προκάλεσε δραματικές αλλαγές στον πλανήτη μέσα σε λίγες μόνο ώρες. «Το σύννεφο καυτών πετρωμάτων και σκόνης που εκτοξεύτηκε από τον κρατήρα έφτασε σε όλο τον πλανήτη, σκοτεινιάζοντας τον ουρανό σε ελάχιστο χρόνο», δήλωσε η Νάντια Ντράμπον από το Πανεπιστήμιο του Χάρβαρντ, επικεφαλής της μελέτης.
Μικροσκοπικά σφαιρίδια λιωμένων πετρωμάτων από τη Νότια Αφρική (Nadja Drabon/Harvard University)
Η πρόσκρουση πιθανότατα συνέβη στον ωκεανό, προκαλώντας τσουνάμι που κατέστρεψε τις ακτές και ανακάτεψε τον θαλάσσιο πυθμένα. Ένα μεγάλο μέρος της ενέργειας που απελευθερώθηκε μετατράπηκε σε θερμότητα, με αποτέλεσμα η ατμόσφαιρα να θερμανθεί τόσο πολύ ώστε το ανώτερο στρώμα των ωκεανών να αρχίσει να βράζει.
Αυτό είχε καταστροφικές συνέπειες για τους φωτοσυνθετικούς οργανισμούς, οι οποίοι εξοντώθηκαν από τη θερμότητα και το σκοτάδι. Η αποκατάσταση της ατμόσφαιρας και η επιστροφή του υδρατμού στις θάλασσες πιθανώς χρειάστηκαν χρόνια ή και δεκαετίες.
Η επικεφαλής της μελέτης Νάντια Ντράμπον, δεξιά, στη διάρκεια της αποστολής (Nadja Drabon/Harvard University)
Ωστόσο, η πρόσκρουση του S2 είχε και θετικές συνέπειες για τη ζωή στη Γη. Ο αστεροειδής αυτός ανήκε στην κατηγορία των «ανθρακούχων χονδριτών», οι οποίοι περιέχουν σημαντικές ποσότητες άνθρακα και φώσφορου – στοιχεία απαραίτητα για τη ζωή, όπως τα μόρια του DNA και του RNA. Επιπλέον, το τσουνάμι που προκλήθηκε ανακάτεψε το θαλάσσιο νερό και έφερε σίδηρο από τα βάθη στην επιφάνεια, προσφέροντας πολύτιμες πηγές ενέργειας σε μικρόβια.
«Μπορούμε να φανταστούμε αυτές τις προσκρούσεις ως βόμβες λιπάσματος», ανέφερε η Ντράμπον. «Φαίνεται ότι οι συνθήκες μετά την πρόσκρουση ήταν ιδιαίτερα ευνοϊκές για την ανάπτυξη της ζωής».
