Στο Αρχαιολογικό Μουσείο Θεσσαλονίκης, οι επισκέπτες υποδέχονται μια εντυπωσιακή μαρμάρινη κεφαλή ενός γενειοφόρου άνδρα, που «διηγείται» την ιστορία του από περίπου το 150 μ.Χ. Η κεφαλή αυτή, ρωμαϊκής εποχής, επιστράφηκε τον προηγούμενο μήνα από το Αρχαιολογικό Μουσείο του Πανεπιστημίου του Μύνστερ στη Γερμανία (WWU Münster/Münster University).
Η προϊσταμένη της Διεύθυνσης Συλλογών και Εκθέσεων του Αρχαιολογικού Μουσείου Θεσσαλονίκης, Στυλιάνα Γκαλινίκη, επισημαίνει ότι το έκθεμα δεν είναι μόνο ένα κομμάτι του παρελθόντος, αλλά και μέρος του παρόντος. «Η κατασκευή των αντικειμένων ανήκει σε μια προηγούμενη εποχή, αλλά η ζωή τους συνεχίζεται και εμπλουτίζεται μέσω εκθέσεων, δράσεων και μελετών», αναφέρει στο Αθηναϊκό Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων.
Η κεφαλή αυτή, όπως διαπιστώθηκε από τους αρχαιολόγους του γερμανικού Μουσείου, έχει ελληνική καταγωγή. Η ασαφής προέλευση της κεφαλής οδήγησε σε ενδελεχή έρευνα, η οποία αποκάλυψε ότι εντάχθηκε στη συλλογή του Μουσείου μετά από δωρεά ενός ζεύγους Γερμανών από το Έσσεν το 1989, χωρίς να είναι γνωστός ο τρόπος απόκτησής της.
Για να αποκαλύψουν τα μυστικά της μαρμάρινης κεφαλής, οι αρχαιολόγοι του Πανεπιστημίου προχώρησαν σε φυσικοχημικές αναλύσεις. Από αυτές προέκυψε ότι το μάρμαρο προέρχεται από τα λατομεία της Θάσου. «Αυτή η κεφαλή αντιπροσωπεύει έναν τύπο γλυπτικής της περιόδου του 2ου αιώνα μ.Χ., με χαρακτηριστικά της εποχής του αυτοκράτορα Τραϊανού, όπως η κοντή σγουρή γενειάδα, που εμφανίζεται γύρω στο 150 μ.Χ.», εξηγεί η κ. Γκαλινίκη. «Παρόμοια παραδείγματα έχουν βρεθεί και στην ευρύτερη περιοχή της Θεσσαλονίκης, κάτι που ενισχύει την πεποίθηση για την ελληνική της καταγωγή».
Η κεφαλή θεωρείται ότι είναι τμήμα ταφικού ανάγλυφου από νεκροταφείο της Θεσσαλονίκης ή της γύρω περιοχής. «Πιθανότατα υπήρχε μεγαλύτερο κομμάτι μαρμάρου γύρω από τη μορφή, και στο αυθεντικό ανάγλυφο μπορεί να υπήρχαν και άλλα πορτρέτα», προσθέτει.
Η πρωτοβουλία του Πανεπιστημίου του Μύνστερ για τον επαναπατρισμό της κεφαλής αποτελεί ένα σημαντικό βήμα κατά της παράνομης διακίνησης πολιτιστικών αγαθών. «Αυτό στέλνει ένα μήνυμα υπέρ της επιστροφής των πολιτιστικών κληρονομιών στους τόπους προέλευσης τους, προωθώντας τη συνεργασία σε μια εποχή που το εμπόριο αρχαιοτήτων συχνά γίνεται μέσω σκοτεινών δρόμων», δηλώνει η κ. Γκαλινίκη.
Επιπλέον, το Αρχαιολογικό Μουσείο του Πανεπιστημίου του Μύνστερ είχε επιστρέψει το 2019 και τον «σκύφο Λούη», ένα αρχαίο ελληνικό αγγείο που δόθηκε στον Σπύρο Λούη μετά την νίκη του στον μαραθώνιο των Ολυμπιακών Αγώνων του 1896. Σήμερα, ο σκύφος εκτίθεται στο Μουσείο Αρχαίων Ολυμπιακών Αγώνων στην Αρχαία Ολυμπία.
Η υποδοχή της μαρμάρινης κεφαλής στο Αρχαιολογικό Μουσείο Θεσσαλονίκης πραγματοποιήθηκε στις 19 Νοεμβρίου, παρουσία της Υπουργού Πολιτισμού, Λίνας Μενδώνη. Η κεφαλή εκτίθεται προσωρινά στο φουαγιέ του Μουσείου και θα ενταχθεί στη μόνιμη συλλογή του στο μέλλον.
