Ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν και ο Μπέντζαμιν Νετανιάχου, δύο «αντίπαλοι» στην πολιτική σκηνή, επιδιώκουν να γίνουν οι κυρίαρχοι ηγέτες που θα αναμορφώσουν τη Μέση Ανατολή, όπως αναφέρουν οι Financial Times. Η Τουρκία του Ερντογάν εργάζεται συστηματικά για να ενισχύσει την επιρροή της στην περιοχή, με στόχο να εξελιχθεί σε διεθνή παίκτη.
Η Τουρκία και οι φιλοδοξίες της
Η ανατροπή του Μπασάρ αλ Άσαντ στη Συρία φαίνεται να ανοίγει νέες προοπτικές για τον Ερντογάν, όπως σημειώνεται από τους FT. Αυτές οι εξελίξεις θα μπορούσαν να ενισχύσουν την περιφερειακή του επιρροή, να αποδυναμώσουν τους Κούρδους της Συρίας, να ελαφρύνουν το προσφυγικό πρόβλημα της Τουρκίας και να βοηθήσουν τον Ερντογάν να παραμείνει στην προεδρία μετά το 2028.
Η απειλή για το Ισραήλ
Ωστόσο, οι συμμαχίες της Τουρκίας με ισλαμιστικές ομάδες, όπως η HTS και η Μουσουλμανική Αδελφότητα, θεωρούνται σοβαρή απειλή όχι μόνο για το Ισραήλ, αλλά και για τις συντηρητικές μοναρχίες του Κόλπου, οι οποίες ανησυχούν για την αναδυόμενη ισχύ αυτών των δυνάμεων.
Ο ρόλος του Νετανιάχου
Από την πλευρά του, ο Νετανιάχου αναγνωρίζει τις ευκαιρίες που προσφέρει η αναταραχή στη Μέση Ανατολή. Οι υποστηρικτές ενός Μεγάλου Ισραήλ βλέπουν την κατάσταση ως ευκαιρία να ξανασχεδιάσουν τα σύνορα της περιοχής. Παράλληλα, το κίνημα των εποίκων πιέζει για την επανακατάληψη τμημάτων της Γάζας, ενώ η νέα κυβέρνηση των ΗΠΑ υπό τον Τραμπ ενδέχεται να δώσει στο Ισραήλ το πράσινο φως για την προσάρτηση τμημάτων της κατεχόμενης Δυτικής Όχθης.
Αδυναμίες και προκλήσεις
Παρ’ όλα αυτά, οι FT αναφέρουν ότι οι φιλοδοξίες των Ερντογάν και Νετανιάχου ενδέχεται να έχουν παρόμοιες αδυναμίες. Και οι δύο χώρες είναι μη αραβικές δυνάμεις σε μια περιοχή με αραβική πλειοψηφία, και η αναδημιουργία της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας δεν είναι κάτι που επιθυμούν οι Άραβες. Επιπλέον, η τουρκική οικονομία πλήττεται από υψηλό πληθωρισμό, ενώ το Ισραήλ είναι μια μικρή χώρα με λιγότερους από 10 εκατομμύρια κατοίκους.
Η γεωπολιτική κατάσταση
Η Συρία κινδυνεύει να γίνει πεδίο μάχης για τις αντίπαλες φιλοδοξίες των Ερντογάν και Νετανιάχου, με τη Σαουδική Αραβία και τις χώρες του Κόλπου να παρακολουθούν στενά τις εξελίξεις. Εκτιμάται ότι οι Σαουδάραβες και οι χώρες του Κόλπου βλέπουν μεγαλύτερη απειλή από τις ισλαμιστικές συμμαχίες της Τουρκίας παρά από τις εδαφικές φιλοδοξίες του Ισραήλ.
Η δήλωση του Φιντάν
Η Τουρκία, αν και επιθυμεί να συμμετάσχει στις διαπραγματεύσεις των ισχυρών, αναγνωρίζει τους κινδύνους που κρύβει η δήλωση του Ντόναλντ Τραμπ. Ο τούρκος Υπουργός Εξωτερικών, Χακάν Φιντάν, δήλωσε ότι θα ήταν σοβαρό λάθος να χαρακτηριστεί η τουρκική παρουσία στη Συρία ως κατάληψη της εξουσίας. Αντίθετα, τόνισε τη σημασία της συνεργασίας αντί για την κυριαρχία οποιασδήποτε χώρας.
Γεωπολιτικό σκάκι
Η Τουρκία έχει αναβαθμίσει τον ρόλο της σε ένα γεωπολιτικό σκάκι που φαίνεται να είναι ο εκτελεστικός βραχίονας για τη νέα Μέση Ανατολή. Το Ισραήλ, αν και παραμένει στο παρασκήνιο, είναι πιο ισχυρό και πιο κοντά στις ΗΠΑ. Η κατάσταση στη Μέση Ανατολή είναι επικίνδυνη και ρευστή, με τις ΗΠΑ να επιμένουν στη σημασία της Τουρκίας ως στρατηγικού εταίρου.
Σήμερα, η Τουρκία αποδεικνύει ότι είναι ένας σημαντικός παίκτης στη γεωπολιτική σκακιέρα, διατηρώντας ισορροπίες και διπλωματικές σχέσεις, και δηλώνει παρούσα στις εξελίξεις, παρά την αβεβαιότητα που επικρατεί στην περιοχή.
