Η συνάντηση του Κυριάκου Μητσοτάκη με τον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, η οποία διεξήχθη στο περιθώριο της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ στη Νέα Υόρκη, κράτησε μόλις μισή ώρα και, όπως αναμενόταν, δεν επιφύλασσε εκπλήξεις ή θεαματικές εξελίξεις. Ο περιορισμένος χρόνος δεν επέτρεψε στους δύο ηγέτες να εμβαθύνουν σε σημαντικά ζητήματα, καθώς και οι δύο πλευρές διατηρούν τις κόκκινες γραμμές τους.
Επισήμως
Σύμφωνα με την επίσημη ενημέρωση, οι Μητσοτάκης και Ερντογάν «έκαναν επισκόπηση της προόδου στον πολιτικό διάλογο και στη θετική ατζέντα». Συμφώνησαν επίσης να εντείνουν τη συνεργασία τους στον τομέα του μεταναστευτικού, με στόχο την εξάρθρωση των δικτύων διακινητών που θέτουν σε κίνδυνο ανθρώπινες ζωές.
Ένα από τα σημαντικά θέματα που συζητήθηκαν ήταν η προγραμματισμένη διεξαγωγή του επόμενου Ανώτατου Συμβουλίου Συνεργασίας Ελλάδας – Τουρκίας, το οποίο θα πραγματοποιηθεί στην Άγκυρα τον Ιανουάριο του 2025, με την ευθύνη προετοιμασίας να ανατίθεται στους υπουργούς Εξωτερικών των δύο χωρών, Γιώργο Γεραπετρίτη και Χακάν Φιντάν. Ο Τούρκος Υπουργός Εξωτερικών αναμένεται να επισκεφθεί την Αθήνα σύντομα.
Στο πλαίσιο αυτό, ανανεώθηκε η εντολή προς τους Γεραπετρίτη και Φιντάν να διερευνήσουν την πιθανότητα έναρξης συζητήσεων για τον καθορισμό ΑΟΖ και υφαλοκρηπίδας, προκειμένου να εισέλθει ο πολιτικός διάλογος σε ένα από τα πιο δύσκολα κεφάλαια της ελληνοτουρκικής διαφοράς.
Μπορεί ο διάλογος να μπει στα βαθιά;
Η δυνατότητα να ξεκινήσει ένας τέτοιος διάλογος είναι αβέβαιη, δεδομένου ότι οι δύο πλευρές επιμένουν στις κόκκινες γραμμές τους και η Τουρκία συνεχίζει να υποστηρίζει το δόγμα της «Γαλάζιας Πατρίδας». Ο Ερντογάν, από το βήμα της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ, επανέλαβε την επιθυμία της Άγκυρας για διάλογο, χωρίς ωστόσο να δείξει διάθεση υποχωρήσεων από τις αξιώσεις της.
Ο τούρκος πρόεδρος δήλωσε: «Θέλουμε να δούμε το Αιγαίο Πέλαγος και την Ανατολική Μεσόγειο ως μια περιοχή σταθερότητας και ευημερίας, όπου τα νόμιμα συμφέροντα όλων των ενδιαφερομένων μερών γίνονται σεβαστά». Ωστόσο, οι διαφορές σχετικά με το τι συνιστά «νόμιμα συμφέροντα» παραμένουν.
Η κατάσταση στο Κυπριακό
Η Άγκυρα δεν έχει υποχωρήσει από τις θέσεις της για το Κυπριακό, με τον Ερντογάν να ζητά για άλλη μια φορά την αναγνώριση του ψευδοκράτους και να χαρακτηρίζει την ομοσπονδιακή λύση «παρωχημένη». Οι δηλώσεις του, τόσο στη συνάντηση με τον ΓΓ του ΟΗΕ, Αντόνιο Γκουτέρες, όσο και από το βήμα της Γενικής Συνέλευσης, δεν αφήνουν περιθώρια αισιοδοξίας για μια πιθανή λύση.
Οι ελληνικές κυβερνητικές πηγές επισημαίνουν ότι οι θέσεις των δύο χωρών για το Κυπριακό παραμένουν ριζικά διαφορετικές, με την Αθήνα να διατηρεί τη σταθερότητά της. Παρά τις δηλώσεις του Ερντογάν, η ελληνική πλευρά εκφράζει αισιοδοξία για την επανεκκίνηση του διαλόγου.
Μεταναστευτικό
Στον τομέα του μεταναστευτικού, η συνεργασία Ελλάδας και Τουρκίας φαίνεται να αποδίδει, με τις δύο χώρες να προσπαθούν να αφήσουν πίσω την ένταση του παρελθόντος. Ωστόσο, η Τουρκία δέχεται κριτική για τη συμπεριφορά της στη θάλασσα, όπως φάνηκε από την καταδίωξη σκάφους του ελληνικού λιμενικού από τουρκικά σκάφη. Οι υπουργοί Ναυτιλίας και Εσωτερικών των δύο χωρών έχουν ήδη επικοινωνήσει για να συζητήσουν το θέμα και να διασφαλίσουν ότι δεν θα επαναληφθούν παρόμοια περιστατικά.
Η ρουτίνα των ήρεμων νερών
Η συνάντηση Μητσοτάκη – Ερντογάν εντάσσεται σε μια προσπάθεια να καθιερωθεί μια κανονικότητα στην επικοινωνία των δύο ηγετών, με στόχο τη διατήρηση της ηρεμίας και την αποφυγή εντάσεων. Ωστόσο, η επιμονή της Άγκυρας στις μαξιμαλιστικές αξιώσεις και οι εσωτερικές πολιτικές συνθήκες στην Ελλάδα καθιστούν δύσκολη την πρόοδο σε εθνικά θέματα. Το ερώτημα παραμένει: για πόσο καιρό μπορεί να διατηρηθεί αυτή η ηρεμία χωρίς ουσιαστικές εξελίξεις;
