Ο δορυφόρος EarthCARE, αποτέλεσμα συνεργασίας του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Διαστήματος (ESA) και της Ιαπωνικής Υπηρεσίας Αεροδιαστημικής Εξερεύνησης (JAXA), εκτοξεύθηκε στις 29 Μαΐου 2024, με σκοπό την κατανόηση της αλληλεπίδρασης μεταξύ νεφών, αερολυμάτων και ακτινοβολίας στην ατμόσφαιρα της Γης. Η αποστολή αποσκοπεί στη βελτίωση των καιρικών και κλιματικών προβλέψεων, χρησιμοποιώντας τέσσερα επιστημονικά όργανα: ένα lidar υψηλής φασματικής ανάλυσης, ένα ραντάρ νεφών, μια πολυφασματική συσκευή απεικόνισης και ένα ευρυζωνικό ραδιόμετρο.
Για την επιβεβαίωση και διακρίβωση των μετρήσεων του δορυφόρου, επιστήμονες από διάφορες χώρες συμμετείχαν σε αποστολές σε αεροπλάνα, πλοία και επίγειους σταθμούς, πραγματοποιώντας πτήσεις και καταγράφοντας χιλιάδες ώρες εν πλω στον Ατλαντικό Ωκεανό, συχνά υπό δύσκολες καιρικές συνθήκες. Δύο από αυτούς τους επιστήμονες ήταν οι Ελληνίδες ερευνήτριες Περιστέρα Πάσχου και Δήμητρα Κουκλάκη από το Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών.
Η αποστολή «ORCESTRA», που εστιάζει στη διακρίβωση των αποτελεσμάτων του EarthCARE, περιλάμβανε μετρήσεις από το Πράσινο Ακρωτήριο και τα Μπαρμπέιντος, τη στιγμή που ο δορυφόρος περνούσε από πάνω τους. Η Περιστέρα Πάσχου συμμετείχε για έξι εβδομάδες σε μια αποστολή 28 επιστημόνων στο ερευνητικό σκάφος «Meteor Research Vessel», το οποίο ξεκίνησε από το Πράσινο Ακρωτήρι και κατέληξε στα Μπαρμπέιντος, αντιμετωπίζοντας συχνά δύσκολες καιρικές συνθήκες στην ενδοτροπική ζώνη σύγκλισης.
Η κ. Πάσχου είχε την ευθύνη να χειριστεί ένα lidar για την παρακολούθηση αερολυμάτων, νεφών και ατμοσφαιρικών παραμέτρων. Οι μετρήσεις αυτές αποσκοπούσαν στη σύγκριση με τα δεδομένα του lidar του δορυφόρου EarthCARE. Αν και αντιμετώπισε προκλήσεις κατά τη διαδικασία μεταφοράς του οργάνου από το Ινστιτούτο Max Planck, κατάφερε να διασφαλίσει την ομαλή λειτουργία του και την αξιοπιστία των μετρήσεων.
Συγχρόνως, η Δήμητρα Κουκλάκη συμμετείχε στην αποστολή που περιλάμβανε πτήσεις με το αεροσκάφος του Γερμανικού Οργανισμού Διαστήματος «DLR HALO». Επικεντρώθηκαν στην καταγραφή ατμοσφαιρικών παραμέτρων, όπως η συγκέντρωση αερολυμάτων και η ακτινοβολία. Η κ. Κουκλάκη αναφέρει ότι η ανάλυση των δεδομένων από διαφορετικές οπτικές γωνίες είναι κρίσιμη για την κατανόηση των κλιματικών φαινομένων.
Η αποστολή διήρκεσε δύο μήνες, με διαφορετικά σχέδια πτήσεων ανάλογα με τις καιρικές συνθήκες και την τροχιά του δορυφόρου. Η κ. Κουκλάκη συμμετείχε σε πτήσεις διάρκειας εννέα ωρών, όπου συλλέχθηκαν δεδομένα για την υγρασία, τη θερμοκρασία και την πίεση στην ατμόσφαιρα.
Η Περιστέρα Πάσχου και η Δήμητρα Κουκλάκη σκοπεύουν να χρησιμοποιήσουν τα δεδομένα που συλλέχθηκαν για ερευνητικούς σκοπούς, εμβαθύνοντας στην κατανόηση της αλληλεπίδρασης αερολυμάτων και νεφών, κάτι που έχει άμεσες επιπτώσεις στο κλίμα και τον καιρό. Το ΙΑΑΔΕΤ προγραμματίζει την πειραματική εκστρατεία ACROSS το καλοκαίρι του 2026 στη Μεσόγειο, όπου θα συμμετάσχει και ερευνητικό αεροσκάφος της NASA.
Ο Βασίλης Αμοιρίδης, διευθυντής ερευνών του ΙΑΑΔΕΤ, τονίζει ότι οι συνθήκες στη Μεσόγειο είναι πιο περίπλοκες λόγω ανθρωπογενών παραγόντων και φυσικών φαινομένων, γεγονός που καθιστά την περιοχή κρίσιμο πεδίο δοκιμών για τον δορυφόρο EarthCARE. Το ΙΑΑΔΕΤ έχει σημαντική εμπειρία στη βαθμονόμηση και διακρίβωση αποτελεσμάτων, συμμετέχοντας σε διεθνείς συνεργασίες για την αξιοποίηση των δεδομένων που συλλέγονται.
Η συνεργασία των επιστημονικών ομάδων και η χρήση εξελιγμένων οργάνων κατά τη διάρκεια αυτών των αποστολών προσφέρει πολύτιμα δεδομένα για την εκτίμηση της ακτινοβολίας και την κατανόηση των κλιματικών αλλαγών, με στόχο την ανάπτυξη καλύτερων μοντέλων πρόβλεψης του καιρού και του κλίματος.
Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ
