Οι σπάνιες βροχοπτώσεις και η αύξηση της θερμοκρασίας, σε συνδυασμό με την ενίσχυση των αρδεύσεων μέσω απολήψεων νερού, είναι οι κύριες αιτίες της πτώσης της στάθμης σε τέσσερις φυσικές λίμνες της Κεντρικής Μακεδονίας, δηλαδή της Βόλβης, της Κορώνειας, της Δοϊράνης και της Πικρολίμνης, την τελευταία δεκαετία.
Οι βροχοπτώσεις των τελευταίων δύο ετών είναι πολύ χαμηλές και αυτό επηρεάζει τη στάθμη των λιμνών.
Αυτά τα συμπεράσματα προέρχονται από έκθεση του Ελληνικού Κέντρου Βιοτόπων – Υγροτόπων του Μουσείου Γουλανδρή Φυσικής Ιστορίας, το οποίο λειτουργεί το Εθνικό Δίκτυο Παρακολούθησης Υδάτων των λιμνών από το 2012, υπό την εποπτεία της Γενικής Διεύθυνσης Υδάτων του ΥΠΕΝ.
«Η περιοχή των λιμνών της Κεντρικής Μακεδονίας βιώνει κλιματικές συνθήκες που έχουν ήδη περιγραφεί από παγκόσμια και περιφερειακά κλιματικά μοντέλα για τη Μεσόγειο. Από την αρχή του 2024, οι μέσες μέγιστες μηνιαίες θερμοκρασίες είναι στα υψηλότερα επίπεδα της περιόδου 2013-2023, ενώ οι βροχοπτώσεις για τα έτη 2023 και 2024 παραμένουν χαμηλές. Η κλιματική αλλαγή ασκεί υδρολογικές πιέσεις στις λίμνες και καθιστά επιτακτική την ανάγκη μείωσης των απολήψεων νερού από τις υδρολογικές λεκάνες τους», αναφέρεται στην έκθεση.
Οι παράγοντες που επιδεινώνουν το πρόβλημα
Οι παράγοντες που συμβάλλουν στην πτώση της στάθμης δεν περιορίζονται μόνο στις χαμηλές βροχοπτώσεις, αλλά περιλαμβάνουν και τις αυξημένες θερμοκρασίες, οι οποίες επιταχύνουν την εξάτμιση του νερού από τις λίμνες και αυξάνουν τις αρδευτικές ανάγκες της περιοχής.
«Αν και δεν γίνονται απολήψεις νερού απευθείας από τις λίμνες (εκτός από τη Βόλβη) για αρδευτικούς σκοπούς, η άντληση από υπόγειους υδροφορείς που συνδέονται με τις λίμνες (όπως η Κορώνεια) οδηγεί σε πτώση της στάθμης και των δύο», σημειώνεται στην έκθεση.
Η υδρογεωλόγος του ΕΚΒΥ, Ειρήνη Βαρσάμη, εξηγεί στο Αθηναϊκό/Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων ότι οι πολύ χαμηλές βροχοπτώσεις των τελευταίων δύο ετών επηρεάζουν τη στάθμη των λιμνών. Η θερμοκρασία συμβάλλει στο φαινόμενο είτε άμεσα, με την εξάτμιση του νερού, είτε έμμεσα, αυξάνοντας τις αρδευτικές ανάγκες της περιοχής.
Από το 2022 και μετά, η ετήσια πτώση της στάθμης της λίμνης Δοϊράνης φαίνεται να ξεπερνά το ένα μέτρο.
Η εικόνα της λίμνης Δοϊράνης είναι αποκαρδιωτική.
«Είναι προφανές ότι παρατηρούμε ένα κλιματικό μοντέλο που επαναλαμβάνεται τα τελευταία χρόνια. Φέτος, οι θερμοκρασίες έφτασαν σε ρεκόρ. Για τις τέσσερις λίμνες, οι θερμοκρασίες είναι σε επίπεδα-ρεκόρ για την τελευταία δεκαετία», λέει η κ. Βαρσάμη.
«Στην Κορώνεια», προσθέτει, «δεν γίνονται απολήψεις για άρδευση, αλλά η επικοινωνία του υπόγειου υδροφορέα με τη λίμνη και η άντληση νερού για αρδευτικούς σκοπούς επηρεάζουν τη στάθμη της.»
Γενικά, οι μετρήσεις του ΕΚΒΥ δείχνουν μια πτωτική τάση της στάθμης στις τέσσερις λίμνες τα τελευταία χρόνια, γεγονός που επηρεάζει και τον συνολικό τους όγκο.
«Στην περίπτωση της Κορώνειας, που είναι αβαθής, η συνολική ποσότητα νερού που χάνεται είναι πιο εμφανής», προσθέτει η κ. Βαρσάμη.
Πτωτική πορεία της στάθμης
Η πτώση της στάθμης των λιμνών είναι ιδιαίτερα αισθητή φέτος, σύμφωνα με τα δεδομένα του Εθνικού Δικτύου Παρακολούθησης Υδάτων.
Οι στάθμες και των τεσσάρων λιμνών το 2024 (μέχρι τον Αύγουστο) είναι στα χαμηλότερα επίπεδα της περιόδου 2013-2024, αν και δεν είναι οι χαμηλότερες που έχουν καταγραφεί μέχρι τώρα.
Η περίοδος με τις χαμηλότερες στάθμες σημειώθηκε το 2013 και τις αρχές του 2014, όταν καταγράφηκαν οι χαμηλότερες τιμές για τις λίμνες Κορώνεια, Δοϊράνη και Πικρολίμνη.
Από το 2014 έως το 2015, οι στάθμες των λιμνών αυξήθηκαν απότομα, έως και 2,5 μέτρα, λόγω των συχνών βροχοπτώσεων.
Από το 2016 και έπειτα, παρατηρείται πτώση έως το 2019, όταν καταγράφηκε η ελάχιστη στάθμη της Βόλβης για την τελευταία δεκαετία. Από το 2020 έως τον Αύγουστο του 2024, η μέση στάθμη των λιμνών Βόλβης και Κορώνειας φαίνεται να σταθεροποιείται, ακολουθώντας τις ετήσιες βροχοπτώσεις.
Η στάθμη της Πικρολίμνης έχει μειωθεί από το 2020, προκαλώντας συχνά την αποξήρανσή της, όπως συνέβη φέτος το καλοκαίρι.
Καλύτερη η κατάσταση στη Δοϊράνη
Μια εξαίρεση στην κατάσταση αυτή είναι η στάθμη της λίμνης Δοϊράνης, η οποία, μετά την άνοδο του 2015, συνέχισε να αυξάνεται έως το 2018, όπου η μέση ετήσια τιμή της σταθεροποιήθηκε μέχρι το 2020, και από τότε άρχισε η πτώση της.
Μέχρι το 2022, η ετήσια πτώση της ήταν λιγότερη από μισό μέτρο. Ωστόσο, από το 2022 και μετά, η πτώση της φαίνεται να ξεπερνά το ένα μέτρο, ακολουθώντας το μοτίβο των βροχοπτώσεων των τελευταίων τριών ετών.
«Στη Δοϊράνη δεν παρατηρείται έντονη πτώση της στάθμης σε σχέση με τις άλλες τρεις λίμνες, καθώς η στάθμη διατηρείται σε ένα σταθερό επίπεδο, λόγω του ότι δεν υπάρχουν σημαντικές αντλήσεις στην περιοχή για αρδευτικούς σκοπούς», καταλήγει η κ. Βαρσάμη.
Πηγή: ΑΠΕ – ΜΠΕ
