Η σύνοδος του ΟΗΕ για το κλίμα, που διεξάγεται στο Αζερμπαϊτζάν, βρέθηκε την Πέμπτη σε κατάσταση δυσαρέσκειας και πόλωσης, έπειτα από την παρουσίαση ενός σχεδίου συμφωνίας που προσέφερε δύο εντελώς διαφορετικές προτάσεις σχετικά με τη χρηματοδότηση, ένα κρίσιμο ζήτημα της διάσκεψης. Καθώς η COP29 πλησιάζει στην ολοκλήρωσή της, οι συμμετέχοντες ελπίζουν σε μια τελευταία στιγμή συμφωνία.
Ο κύριος στόχος της COP29 είναι να συμφωνηθεί η χρηματική βοήθεια που θα πρέπει να παρέχουν οι πλούσιες χώρες για να υποστηρίξουν τον αναπτυσσόμενο κόσμο στην αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής. Αυτή η χρηματοδότηση περιορίζεται σήμερα στα 100 δισεκατομμύρια δολάρια ετησίως, αλλά σύμφωνα με οικονομολόγους, θα πρέπει να φτάσει τουλάχιστον το 1 τρισεκατομμύριο δολάρια ετησίως μέχρι το τέλος της δεκαετίας.
«Η διαδικασία εξελίσσεται σε ένα τραγικό θέαμα, μια παράσταση κλόουν»
Οι πλούσιες χώρες υποστηρίζουν ότι το απαιτούμενο ποσό δεν μπορεί να προέρχεται αποκλειστικά από κρατικά ταμεία και ζητούν τη συμμετοχή ιδιωτικών κεφαλαίων, καθώς και πόρων από αναδυόμενες οικονομίες όπως η Κίνα. Όλα δείχνουν ότι η σύνοδος δεν θα ολοκληρωθεί την Παρασκευή, όπως είχε προγραμματιστεί, αλλά θα παραταθεί το Σαββατοκύριακο, κάτι που συμβαίνει σχεδόν κάθε χρόνο.
Το νέο προσχέδιο συμφωνίας παρουσιάστηκε από την αζερική προεδρία της COP29 την Κυριακή, με σημαντική καθυστέρηση. Το σχέδιο των 10 σελίδων, που έχει μειωθεί κατά το ήμισυ σε σχέση με την προηγούμενη εκδοχή, προσφέρει δύο επιλογές που αντικατοπτρίζουν τα αντίπαλα στρατόπεδα.
Η μία πρόταση προτείνει ότι η χρηματοδότηση θα πρέπει να παρέχεται με τη μορφή επιχορηγήσεων, ενώ οι αναπτυσσόμενες χώρες θα έχουν τη δυνατότητα να προσφέρουν βοήθεια η μία στην άλλη σε εθελοντική βάση. Η δεύτερη πρόταση, που αντικατοπτρίζει τις θέσεις των πλούσιων χωρών, επεκτείνει τη βάση χρηματοδότησης πέρα από τα κρατικά ταμεία. Ωστόσο, και οι δύο προτάσεις δεν διευκρινίζουν το συνολικό ύψος της χρηματοδότησης, σημειώνοντας απλώς με ένα «Χ» τη θέση όπου θα έπρεπε να βρίσκεται το νούμερο.
«Το κείμενο που έχουμε είναι ανισόρροπο και απαράδεκτο», δήλωσε ο ευρωπαίος επίτροπος Κλίματος, Βόπκε Χέκστρα, ο οποίος ζήτησε νέες πρωτοβουλίες από την αζέρικη προεδρία στην COP29. Απογοητευμένος ήταν και ο διαπραγματευτής του Παναμά, Χουάν Κάρλος Μοντερέι Γκόμεζ, ο οποίος ανέφερε: «Η διαδικασία εξελίσσεται σε ένα τραγικό θέαμα, μια παράσταση κλόουν, αφού ακόμα και όταν φτάνουμε στην τελευταία στιγμή, εμφανίζεται ένα τόσο αδύναμο κείμενο».
Η προεδρία της COP29 υποσχέθηκε να παρουσιάσει νέο σχέδιο συμφωνίας στο οποίο το «Χ» θα έχει αντικατασταθεί με αριθμούς. Από την πλευρά του, ο γενικός γραμματέας του ΟΗΕ, Αντόνιο Γκουτέρες, μιλώντας από τη σύνοδο της G20 στη Βραζιλία, προειδοποίησε τη διεθνή κοινότητα ότι στην COP29 «η αποτυχία δεν είναι επιλογή».
Ορυκτά καύσιμα
Κάποιοι διαπραγματευτές εξέφρασαν επίσης τη δυσαρέσκειά τους για το γεγονός ότι το σχέδιο συμφωνίας της Πέμπτης δεν αναφέρει τη δέσμευση που έγινε στην προηγούμενη COP στο Ντουμάι για τη «μετάβαση» από τα ορυκτά καύσιμα στην πράσινη ενέργεια. «Είχαμε καλή πρόοδο πέρυσι, πρέπει να συνεχίσουμε αυτό το έργο. Στο υφιστάμενο κείμενο, ορισμένες από αυτές τις εκκλήσεις είναι κρυμμένες ή αποδυναμωμένες», δήλωσε ο αυστραλός υπουργός Κλιματικής Αλλαγής και Ενέργειας, Κρις Μπάουεν, εκπροσωπώντας μια ομάδα χωρών που περιλαμβάνει τις ΗΠΑ και την Ιαπωνία. «Πρόκειται για πισωγύρισμα και δεν μπορεί να γίνει αποδεκτό την ώρα της κρίσης» είπε.
Στην κλιματική σύνοδο του Παρισιού το 2015, σχεδόν η σύνολη διεθνής κοινότητα συμφώνησε να περιορίσει την άνοδο της θερμοκρασίας στους 1,5-2,0 βαθμούς Κελσίου μέχρι το τέλος του αιώνα, σε σχέση με τα προβιομηχανικά επίπεδα. Ωστόσο, λόγω των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου από τη χρήση ορυκτών καυσίμων, η μέση θερμοκρασία του πλανήτη έχει ήδη αυξηθεί κατά περίπου 1,3 βαθμούς, με πολλούς ειδικούς να πιστεύουν ότι ο στόχος των 1,5 βαθμών είναι πρακτικά ανέφικτος, καθώς αναμένεται να ξεπεραστεί στις αρχές της δεκαετίας του 2030.
Το θέμα της κατάργησης των ορυκτών καυσίμων προκάλεσε εντάσεις από την πρώτη μέρα της COP29, όταν ο πρόεδρος του Αζερμπαϊτζάν, Ιλχάμ Αλίγιεφ, επιτέθηκε στους επικριτές της αζερικής βιομηχανίας υδρογονανθράκων, δηλώνοντας ότι το πετρέλαιο και το αέριο είναι «δώρο Θεού». Νωρίτερα, ο διευθύνων σύμβουλος της COP29 και υπουργός Ενέργειας του Αζερμπαϊτζάν πιάστηκε να σχεδιάζει νέες συμφωνίες ορυκτών καυσίμων στο περιθώριο της συνόδου.
